मुख्य समाचार प्रिन्ट संस्करण

कांग्रेस बैठकमा ‘वादविवाद प्रतियोगिता’

सहमहामन्त्रीहरू पनि आरोप–प्रत्यारोपमै, मन्त्रालयबीच समन्वयको अभाव देखिएको मन्त्रीहरूको गुनासो

कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा पदाधिकारी तहकै नेताहरू पनि मूल एजेन्डाबाट भड्किएर आरोप–प्रत्यारोपमै उत्रेका छन् । यसबाहेक कांग्रेसका तर्फबाट सरकारमा सहभागी मन्त्रीहरूले मन्त्रालयबीच समन्वयको अभाव देखाएका छन् । 

बैठकको पाँचौँ दिन केन्द्रीय सदस्यहरूले धारणा राख्ने क्रम सकिएलगत्तै पदाधिकारीले बोल्न थालेका छन् । आइतबार आठ सहमहामन्त्रीले धारणा राख्दा उनीहरूले समूहगत आरोप–प्रत्यारोपमा समय खर्चेका छन् । इतर निकट सहमहामन्त्रीद्वय जीवन परियार र बद्री पाण्डेले सभापतिको आलोचना गरे । संस्थापननिकट ६ सहमहामन्त्रीले इतर समूहका गतिविधि र महामन्त्री थापाको आलोचनामा समय व्यतीत गरे । 

सहमहामन्त्री परियारले सभापति देउवाले पार्टीलाई गति दिन नसकेको आरोप लगाउँदै समीक्षाको माग गरे । ‘पार्टीका सबै संयन्त्र ठीकठाक छन् भन्ने हो भने पनि भनौँ । अब केही गर्नुपर्दैन भन्ने लागेको छ भने पनि त्यसै भनौँ । पार्टी सुधार गर्न बहस–छलफल हुनुहुँदैन भन्ने हो भने पनि भनौँ । पार्टीभित्र राजनीतिक सन्तुलन आवश्यक छैन भने पनि भनौँ । के यसैगरी निर्णय गर्दै जाने हो भने हामी वर्तमान चुनौती सामना गर्न सक्छौँ ? विचारणीय छ प्रश्न छ, सभापतिज्यू,’ उनले भने । परियारले भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा मुछिएका नेता बालकृष्ण खाणको विषय पनि उठान गरे । 

संस्थापननिकट सहमहामन्त्री खाणको बचाउ गर्र्दै इतर समूहमाथि खनिए । सहमहामन्त्री महेन्द्र यादवले परिणाम दिएका सभापति देउवाको विरोध गर्नेहरूले नकारात्मक प्रचार गरिरहेको, महामन्त्रीले सभापतिलाई बाइपास गरेर जिल्ला सभापतिको भेला गरेको आरोप लगाए । ‘ठूलो पार्टी बनाउनु, सरकार बनाउनु गल्ती हो भने फेरि अर्को गल्ती गर्नुस् सभापतिज्यू । केन्द्रीय सभापतिलाई बाहिर राखेर जिल्ला सभापतिको भेला गर्नुले राम्रो सन्देश गएन,’ यादवले भने, ‘खाणलाई राज्यले फसाएको छ, उहाँमाथि राज्यले ठूलो अन्याय गरेको छ । न कसैको जाहेरी छ, न बयानमा नै कसैले नाम लिएको छ । राजद्रोहसमेत मुद्दा लगाइयो । अन्तिम निर्णय नभएसम्म कसुरदार होइन । सक्नुहुन्छ भने सहयोग गरौँ, सकिँदैन भने असहयोग नगरौँ ।’ 

सहमहामन्त्री बद्री पाण्डेले पार्टीलाई मिलाएर जाने विषयमा उठेका प्रश्नलाई नेतृत्वले प्रतिशोधको रूपमा लिन नहुने बताए । पाण्डेले ०८४ को निर्वाचनका विषयमा चिन्ता लिनुभन्दा वर्तमानका समस्या समाधान गर्दै पार्टीलाई बलियो बनाएर एक्लै लड्ने या गठबन्धन भन्ने टुंगो लगाउनुपर्ने बताए । गठबन्धनलाई जोगाएर सरकारलाई स्थिर बनाउनुपर्नेमा उनको जोड थियो । भ्रष्टाचारका विषयमा कांग्रेसले नै पहलकदमी लिएर ठूला भ्रष्टाचारका मुद्दा बाहिर ल्याउनुपर्ने पाण्डेको जिकिर थियो । 

अर्का सहमहामन्त्री किशोरसिंह राठौरले महामन्त्रीद्वयप्रति लक्षित गर्दै पदाधिकारी नै गैरजिम्मेवार बनेको आरोप लगाए । उनले सभापति देउवाको बचाउ गर्दै बहुमतको निर्णय अल्पमतले स्विकार्नुपर्ने जिकिर गरे । ‘पदाधिकारीबाटै कांग्रेसबारे नकारात्मक धारणा बाहिर ल्याउनु अस्वाभाविक हो । सभापतिकै विरोध गरेर जानु मिथ्या हो । लोकतन्त्र भनेको जित्नेले समेट्ने, हार्नेले सघाउने हो,’ राठौरले भने । 

सहमहामन्त्री भीष्मराज आङ्देम्बेले महामन्त्रीद्वय जिम्मेवारीबाहिर गएको आरोप लगाए । ‘पदाधिकारी र पूर्वपदाधिकारीसँग छलफल गरेर एजेन्डा ल्याएको हो । प्रस्तावलाई पूर्णता दिन छलफल भएको हो । प्रस्तावमा पुस्तान्तरण, रूपान्तरण, हस्तान्तरण सबै समेटिएको छ । आग्रह र पूर्वाग्रहमा नजाऔँ । दोषारोपण गरेर हामी कहीँ पनि पुग्दैनौँ । यसअघिको समय साँच्चै हाम्रा लागि चूनौतीपूर्ण थियो । नीति अधिवेशनबाट रक्तसञ्चार गरौँ,’ उनले भने ।

सहमहामन्त्री महालक्ष्मी उपाध्याय डिनाले कांग्रेसकै अर्को समूहले पार्टी सकियो भनेर नेता–कार्यकर्ताको मनोबल गिराएको आरोप लगाइन् । खाणलाई केन्द्रीय सदस्यबाट निलम्बनमा कारबाहीको माग गर्नेमाथि उनी खनिइन् । अर्का सहमहामन्त्री उमाकान्त चौधरीले कांग्रेसलाई सधैँ सक्रिय बनाउने कार्यक्रम आवश्यक रहेको तथा जनजीविकाका सवालमा स्पष्ट धारण आउनुपर्ने मत राखे । जनप्रतिनिधिले पार्टीका एकाइसँग समन्वय नै नगर्ने समस्या रहेको उनको भनाइ थियो । 

सहमहामन्त्री फरमुल्लाह मन्सुरले कांग्रेसलाई कमजोर बनाउने खेल भएको र उपलब्धिमाथि प्रहार भइरहेको भन्दै महामन्त्री थापा आक्रोश व्यक्त गरे । ‘कांग्रेसमाथि भित्र र बाहिरबाट प्रहार भइरहेको छ । कांग्रेसका सबै निर्णय सर्वसम्मत भएका छन् । तर, पार्टीका विषयमा पनि मिडियामा आइरहेका छन् ? आफूअनुकूल भए विधिसम्मत नभए पार्टी सकियो भन्ने ?’ उनले प्रश्न गरे । 

बैठकबारे डा. शेखर कोइरालाको मूल्यांकन
आरोप–प्रत्यारोप र कुण्ठा पोख्ने थलो बन्यो 
केन्द्रीय समिति बैठक समूहगत आरोप–प्रत्यारोपमा केन्द्रित भएपछि इतर समूहको नेतृत्व गरिरहेका नेता डा. शेखर कोइरालाले बैठक आरोप–प्रत्यारोप र कुण्ठा पोख्ने थलो मात्र बनेको टिप्पणी गरेका छन् । आइतबार धारणा राख्ने क्रममा उनले लामो समयपछि बसेको बैठक मूल एजेन्डाबाहिर रुमल्लिएको बताए । ‘हाम्रो राजनीतिक भविष्य मात्र होइन, देशको लोकतन्त्रको भविष्य पनि हाम्रो चरित्र र कार्यशैलीद्वारा निर्देशित हुन्छ ।

हामी सबै एउटा खेलको नियममा बाँधिएका छौँ र बाँधिनुपर्छ । जसरी देश संविधानबाट चल्छ, त्यसैगरी कांग्रेस पनि पार्टी विधानबाट अगाडि बढाउने परम्परा बसालौँ, उनले भने, ‘हाम्रा भ्रातृ र शुभेच्छुक संस्थाहरूलाई पनि विधानअनुरूप अगाडि बढाउने काम गरौँ । विधानले सबैले गर्ने काम तोकेको छ । लामो समयपछि बसेको केन्द्रीय समितिको बैठक आरोप–प्रत्यारोप र कुण्ठा पोख्ने थलो मात्र बनेको देखियो । यो राम्रो लक्षण होइन ।

 पूर्वपदाधिकारीको पनि उस्तै ताल
केन्द्रीय समिति बैठकमा कांग्रेसका पूर्वपदाधिकारी पनि गुटबन्दीको सिकार भए । दुवै पक्ष आरोप–प्रत्यारोपमा उत्रिए । पूर्वउपसभापति विमलेन्द्र निधिले इतर समूहको रूपान्तरणको बहस निरर्थक भएको भन्दै रूपान्तरण आवश्यकता र निरन्तरको प्रक्रियाबाट आउने बताए । ‘पाँच वर्षसम्म त गठबन्धन ठीकै छ । आउने निर्वाचनमा गठबन्धन गरेर या एक्लैले बहुमत कसरी ल्याउन सकिन्छ, तीनै तहका लागि चुनावको तयारी गरौँ । संगठन सुदृढीकरण र विस्तारित गरौँ,’ उनले भने, ‘प्रदेशको अधिकारलाई सुनिश्चित गरौँ । संविधान संशोधन गर्नुपर्छ भने गरौँ ।’

पूर्वमहामन्त्री शशांक कोइरालाले क्रियाशील सदस्यता वितरणको समीक्षा गर्नुपर्ने बताए । ‘हामी कहाँ छौँ र कहाँ जाँदै छौँ ? आठ सय क्रियाशील हुँदा भोट दुई सय खस्छ । हामीले कस्तो क्रियाशील सदस्यता दिँदै छौँ । जबसम्म सदस्यता लिनेलाई हृदयदेखि कांग्रेसको नीति ठीक छ भन्ने लाग्दैन, संगठन हुँदैन । केन्द्रीय समितिले अधिकार पनि विकेन्द्रीकरण गर्नुपर्‍यो । टिकटको जिम्मा तल्लो तहलाई दिनुपर्छ,’ उनले भने ।

 नेता अर्जुननरसिंह केसीले सभापति देउवाको कार्यशैलीमाथि प्रश्न गर्दै संस्थागत र विधिसम्मत प्रक्रियाबाट पार्टी सञ्चालन गर्न माग गरे । ‘पार्टीभित्र कसैको पनि ध्येय पार्टी सभापतिलाई कमजोर र अनिर्णायक बनाउने छैन । सबल, सक्षम र निर्णायक पार्टी सभापति नै कांग्रेसको गरिमा हो । तर, सबल सभापतिको अर्थ सानो गिरोह र ओहोदाधारीले पार्टीको विधान लत्याउँदै केन्द्रीय समिति, भ्रातृ संस्था, शुभेच्छुक संस्था वा केन्द्रीय विभागहरूलाई भूमिकाविहीन, कमजोर, स्खलित, अनिर्णायक र अकर्मण्य बनाएर थन्क्याउने वा रबरस्टाम्प बनाउने छुट वैधानिक हुँदैन,’ केसीको भनाइ थियो । 

डा. मीनेन्द्र रिजालले निर्वाचन प्रणालीमा प्रतिनिधिसभा प्रतिनिधिमूलक नभएको र बहसको आवश्यकता रहेको बताए । उनले महामन्त्री गगन थापा र सभापति शेरबहादुर देउवा ०८४ मा पार्टीलाई राम्रो बनाउनुपर्छ भन्नेमा एक भएको, तर संसदीय दलको विषयमा मन डुलाउँदा एकाग्र भएर पार्टी निर्माणमा लाग्न नसकेको बताए । स्वास्थ्यमन्त्री मोहन बस्नेतले टिकट वितरणबाट नै आफूलाई पराजित गराउने खेल सुरु भएको दाबी गरे । 

अर्का केन्द्रीय सदस्य विनोद चौधरीले निर्वाचनमा आफूलाई कांग्रेसबाटै पराजित गर्ने भूमिका खेलेको गुनासो गरे । यसको फाइदा नयाँ उदाएका पार्टीले उठाएको चौधरीको भनाइ थियो । ‘निर्वाचनमा अत्यन्तै दुर्भाग्यपूर्ण स्थितिको अनुभव गर्नुपर्‍यो । पार्टीको ठूलो तप्का कसरी हराउने भनेर लागिपर्‍यो,’ उनले भने ।