खेलकुद प्रिन्ट संस्करण

तेक्वान्दोको ओलम्पिक छनोटमा  सहभागी हुन पाएन नेपाल

परिस्थिति योजनाअनुसारकै भए कोरोना भाइरस (कोभिड– १९) महामारीका कारण एक वर्ष पछि सरेको टोकियो ओलम्पिक ठ्याक्कै ६० दिनपछि जापानमा सुरु हुनेछ । अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटी (आइओसी)ले ३२औँ ओलम्पिक खेलकुद ८ साउनबाट सुरु गर्ने योजना बनाएको छ । तर, टोकियो ओलम्पिकको तयारीमा रहेका नेपाली तेक्वान्दो खेलाडीले भने छनोट प्रतियोगितामै सहभागिता जनाउन पाएनन् । टोकियो ओलम्पिकका लागि तेक्वान्दोको एसियन छनोट शुक्रबारबाट जोर्डनको राजधानी अम्मानमा सुरु भएको छ । 

सो छनोट प्रतियोगितामा नेपालबाट तीन खेलाडी निमा गुरुङ, भूपेन्द्र श्रेष्ठ र वीरबहादुर महराले सहभागिता जनाउने तय थियो । निमाले महिलातर्फ ५७ केजीमुनिको तौल समूह, भूपेन्द्रले पुरुषतर्फको ८० केजीमाथि र वीरबहादुरले पुरुषतर्फको ६३ केजीमुनिको तौल समूहमा टोकियो ओलम्पिकका लागि आफ्नो दाबेदारी दिने तय थियो । यी तीनै खेलाडी लामो समयदेखि यही छनोट प्रतियोगिताको तयारीमा थिए । यद्यपि, शुक्रबार जोर्डनमा छनोट प्रतियोगिता सुरु हुँदा यी खेलाडी भने काठमाडौंमै छुटेका छन् ।

छनोट प्रतियोगिता गुमाए पनि आइओसीको छात्रवृत्तिमा प्रशिक्षणरत वीरबहादुरका लागि अझै वाइल्ड कार्डको आशा जीवित छ । आइओसीले छनोट चरण पार गर्न नसकेका देशका खेलाडीलाई वाइल्ड कार्डमार्फत सहभागी गराउने गर्दछ । वाइल्ड कार्डका लागि आइओसीले आफ्नो छात्रवृत्ति पाएका खेलाडीलाई नै प्राथमिकता दिने गर्दछ । 

तर, निमा  र भूपेन्द्रका लागि भने विश्व खेलकुदको यो महाकुम्भ मेलामा सहभागी हुने अवसर समाप्त भएको छ । नेपाल तेक्वान्दो संघले भने आयोजक जोर्डनका कारण एसियाली छनोट प्रतियोगितामा आफ्नो खेलाडीको सहभागिता गुमेको जनाएको छ । ‘हामी सहभागिताको तयारीमा थियौँ । त्यसका लागि प्लेन टिकटसमेत लिइसकेका थियौँ,’ नेपाल तेक्वान्दो संघका अध्यक्ष प्रकाशशमशेर राणाले भने, ‘तर, हामीलाई आयोजक जोर्डनले बढ्दो कोरोना भाइरस संक्रमणका कारण नेपाल र भारतका खेलाडीलाई सीधै प्रवेश गर्नमा रोक लगाएको भन्दै पत्र पठायो । अन्य देशमा १४ दिन क्वारेन्टिनमा बसेपछि मात्रै जोर्डन आउन दिने उनीहरूको पत्रका कारण हामीले खेलाडीलाई प्रतियोगितामा पठाउन सकेनौँ ।’

अध्यक्ष राणाका अनुसार नेपाल र भारतले जोर्डनको यस निर्णयको विरोध गरेको छ । दुवै संघले जोर्डनको यस निर्णयको विरोध गर्दै विश्व तेक्वान्दो महासंघलाई पत्राचार गरेको अध्यक्ष राणाले जानकारी दिएका छन् । त्यसका बाबजुद नेपाल र भारतका खेलाडीले प्रतियोगितामा सहभगिता जनाउन पाएनन् । यस्तै अरू तीन नेपाली पारा तेक्वान्दो खेलाडीले पनि टोकियो पारा ओलम्पिकको छनोट गुमाएका छन् । पारा खेलाडीहरूका लागि आइतबारबाट जोर्डनमै छनोट प्रतियोगिता हुँदै छ । सो प्रतियोगितामा पलेसा गोलबर्द्धन, सिर्जना घिसिङ र विशाल गर्बुजाले सहभागिता जनाउने तयारी थियो ।

कोरोना महामारीका कारण जोर्डनले नेपाली खेलाडीलाई सीधा प्रवेशमा लगाएको प्रतिबन्धका कारण यी खेलाडीको सहभागिता पनि असम्भव बनेको हो । अध्यक्ष राणाले पलेसासँगै दुई खेलाडीका लागि वाइल्ड कार्डका लागि प्रयास गरिएको जनाए । वाइल्ड कार्डका लागि पहल गरिएकी अर्की खेलाडी हुन्, रञ्जना धामी । ‘पारा तेक्वान्दोमा हाम्रा खेलाडी राम्रा छन् । त्यसैले उनीहरूका लागि वाइल्ड कार्डका लागि हामीले पत्राचार गरेका छौँ,’ अध्यक्ष राणाले भने, ‘उनीहरूका लागि वाइल्ड कार्ड प्राप्त हुने सम्भावना छ ।’ 

करातेको वाइल्ड कार्ड सम्भावनामा आशंका

ओलम्पिक खेलकुदमा पहिलोपटक समावेश करातेमा पनि नेपालको सहभागिता मुस्किल देखिएको छ । करातेमा खेलाडीहरूले दुई तरिकाबाट ओलम्पिक सहभागिताको बाटो तय गर्न सक्छन्, वरीयतामा अघि रहेर र वाइल्ड कार्ड प्राप्त गरेर । नेपाली खेलाडीका लागि वरीयताको आधारमा टोकियो ओलम्पिकको छनोट सम्भव छैन । दोस्रो बाटो वाइल्ड कार्डको हो । त्यसका लागि अनु अधिकारी र नवीन रसाइली झन्डै दुई वर्षदेखि आइओसीको छात्रवृत्तिमा प्रशिक्षणमा रहेका छन् । 

तर, नेपाल कराते महासंघ पछिल्लो झन्डै ६ वर्षदेखि विश्व कराते महासंघ (डब्लुकेएफ) मा दर्ता नवीकरण नरहेको देखिएपछि यी दुई खेलाडीको वाइल्ड कार्डको सम्भावनामा आशंका गर्न थालिएको छ । यी दुई खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिइरहेका प्रशिक्षक दीपक श्रेष्ठले वाइल्ड कार्डको आशा असम्भव प्रायः देखिएको बताए । ‘हाम्रो संघ नै दर्ता, नवीकरण छैन भन्ने समाचार सुन्नमा आएको छ । संघ नै दर्ता नवीकरण छैन भने के आधारमा वाइल्ड कार्ड दिन्छ होला र ?’ प्रशिक्षक श्रेष्ठ भन्छन्, ‘कोरोना महामारीको यस्तो अवस्थामा पनि हामीले आफूलाई जोखिममा राखेर गरेको तयारी खेर जाने अवस्था देखिएको छ ।’

नेपालमा लामो समय राष्ट्रिय मान्यता (राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्) र अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताको आधारमा दुई संघ अस्तित्वमा रहे । अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त संघको अध्यक्ष पुरेन्द्रविक्रम लाखे हुन् । राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त संघको अध्यक्षमा दावा गुरुङ रहे । १३औँ दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग)अघि दुवै संघलाई एक बनाउने योजनाअनुसार शम्भू आचार्यको अध्यक्षमा नयाँ समिति बनाइएको छ । जसमा गुरुङ सहअध्यक्ष र लाखे उपाध्यक्ष छन् । 

तर, तीन महिनाभित्र निर्वाचनमार्फत नयाँ वैधानिक कार्यसमिति चुन्ने भनिए पनि अहिलेसम्म सम्भव देखिएको छैन । त्यससँगै अन्तर्राष्ट्रिय नियमनकारी निकायमा पत्राचार नहुँदा करातेको दुई संघको अस्तित्व अझै हटिसकेको छैन । डब्लुकेएफको नियमअनुसार संघ दर्ताका लागि प्रत्येक दुई वर्षमा २६ सय स्विस फ्राङ्क तिर्नुपर्छ । दुई वर्षमा दर्ता नवीकरण नगरे थप १५ सय युरो जरिवाना थपिनेछ । त्यसअनुसार नेपालले दर्ता नवीकरणकै लागि डब्लुकेएफमा ठूलो रकम बुझाउनुपर्ने देखिएको छ । 

डब्लुकेएफले आफूले मान्यता दिएको संघसँग मात्रै काम गर्ने भएका कारण संघ दर्ता नवीकरण नगर्नु लाखे नेतृत्वको अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त संघकै गल्ती देखिन्छ । स्रोतका अनुसार उनले केही समयअघि मात्रै दर्ता नवीकरणका राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) मा ५६ लाख आर्थिक सहयोगका लागि निवेदन दिएका छन् । यद्यपि, राखेपले उक्त रकम निकासा गरिसकेको छैन ।