अर्थ प्रिन्ट संस्करण

दोस्रोपटक थपिएको म्यादमा पनि  सकिएन चोभारको सुक्खा बन्दरगाह

भौतिक प्रगति ७६ प्रतिशत, वित्तीय प्रगति ६१ प्रतिशत, ठेकेदारले थप तीन महिना समय माग्यो

सम्झौताअनुसार काम सम्पन्न भएको भए एक वर्षअघि नै काठमाडौंको चोभारमा सुक्खा बन्दरगाह सञ्चालनमा आइसकेको हुन्थ्यो । फेब्रुअरी २०२० मै निर्माण सम्पन्न हुनुपर्ने सुक्खा बन्दरगाहको काम दुईपटक म्याद थपिसक्दासमेत सम्पन्न भएको छैन । अगस्ट २०१८ मा नेपाल इन्टरमोडल यातायात विकास समिति र ठेकेदार कम्पनी सांसी–आशिष जेभीबीच १८ महिनाभित्र काठमाडौं सुक्खा बन्दरगाह निर्माण सम्पन्न गर्ने सम्झौता भएको थियो । सोअनुसार ठेकेदार कम्पनीले फेब्रुअरी २०२० मै सुक्खा बन्दरगाह निर्माण सम्पन्न गरेर हस्तान्तरण गर्नुपर्ने थियो । तर, सुरुको ६ महिना स्थानीयको अवरोधका कारण काम नै सुरु हुन सकेन । काम सुरु नभएपछि आयोजनाको म्याद सात महिना थपियो । पहिलोपटक थपिएको म्यादअनुसार सेप्टेम्बर २०२० मा सुक्खा बन्दरगाह निर्माण सम्पन्न गर्नुपर्ने थियो । तर, यही समयमा कोरोना महामारीका कारण काम अगाडि बढ्न सकेन । काममा अवरोध आएपछि आयोजनाको म्याद पुनः थपियो । दोस्रोपटक थपिएको म्याद यही १३ वैशाखमा सकिँदै छ । तर, आयोजनाको काम भने अझै २५ प्रतिशत बाँकी छ । 

विश्व बैंकको सहयोगमा चोभारमा निर्माणाधीन सुक्खा बन्दरगाहको म्याद सकिन एक साता मात्रै बाँकी छ । दोस्रोपटक थपिएको म्यादमा समेत काठमाडौं सुक्खा बन्दरगाहको निर्माण सम्पन्न नहुने निश्चित भएको छ । तर, हालसम्म आयोजनाको भौतिक प्रगति ७६ प्रतिशत र वित्तीय प्रगति ६१ प्रतिशत मात्रै भएको छ । दोस्रोपटक थपिएको समयमा समेत सुक्खा बन्दरगाह निर्माणको काम सम्पन्न नहुने देखिएको समितिका कार्यकारी निर्देशक आशिष गजुरेलले बताए । 

‘सुरुमा स्थानीयको अवरोध र त्यसपछि कोभिड महामारीका कारण काममा अवरोध भयो,’ गजुरेलले भने, ‘यस्ता विविध समस्याका बाबजुद ७६ प्रतिशत काम पूरा भएको छ, तर तोकिएकै समयमा भने काम पूरा नहुने देखिएको छ ।’ ठेकेदारले थप दुई महिना समय माग गरेको उनले जानकारी दिए । 

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले ३ माघ ०७५ मा सुक्खा बन्दरगाहको शिलान्यास गरेका थिए । अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार सहजीकरणका लागि सुक्खा बन्दरगाह निर्माण गरिएको भन्दै प्रधानमन्त्रीले समयमै काम सक्न सम्बन्धित निकाय र ठेकेदार कम्पनीलाई निर्देशन दिएका थिए । तर, स्थानीय अवरोध, कोरोना महामारी र ठेकेदारको सुस्त कामले सुक्खा बन्दरगाहको काम पूरा हुन सकेको छैन ।

असार मसान्तसम्म काम सक्ने 
काबुबाहिरको परिस्थिति (फोर्स मेजर) का कारण समयमै काम सम्पन्न हुन नसकेको ठेकेदार कम्पनीका प्रतिनिधि शेरबहादुर केसीले बताए । ‘हामीले समयमै काम सम्पन्न गर्ने गरी फिल्डमा कामदार, कर्मचारी तथा इक्विपमेन्टहरू परिचालन गरेका छौँ,’ उनले भने, ‘तर, सुरुमा स्थानीयको अवरोध र पछि कोभिडका कारण काम हुन सकेन, तर परिस्थिति सामान्य भएको अवस्थामा तीव्र गतिमा काम गरिरहेकै छौँ ।’ ठूला–ठूला संरचनाको निर्माण सम्पन्न भइसकेको र अब फिनिसिङका काम बाँकी रहेको उनले बताए । आगामी असार मसान्तसम्ममा काम सम्पन्न गरिसक्ने उनले दाबी गरे । 

लागत १२.८ प्रतिशतले बढ्यो 
समयमै काम सपन्न नहुँदा सुक्खा बन्दरगाहको लागत ११.८३ प्रतिशतले बढेको आयोजनाले जनाएको छ । आयोजनाको कुल लागत १ अर्ब ४४ करोड रुपैयाँ रहेको छ । सुरुमा गरिएको डिपिआरमा केही परिवर्तन आवश्यक भएको, स्थानीयका कारण काममा अवरोध भएकोलगायत कारणले आयोजनाको लागत बढेको ठेकेदार कम्पनीले जनाएको छ ।

समयमै काम सक्न सचिवको निर्देशन
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका सचिव दिनेश भट्टराईले तोकिएको समयमै काम सन्पन्न गर्न ठेकेदार कम्पनी र सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिएका छन् । उनले सोमबार आयोजनाको निरीक्षण गर्दै कामलाई गुणस्तरीय बनाउनसमेत निर्देशन दिएका हुन् । त्यस्तै, नेपाल चेम्बर अफ कमर्सका अध्यक्ष तथा समितिका सदस्य राजेन्द्र मल्लले बन्दरगाहमा कोल्ड स्टोरको व्यवस्था गर्न आग्रह गरे । उनले निर्यातलाई सहजीकरण गर्ने गरी संरचना तथा प्रणाली बनाउन आग्रहसमेत गरे । 

यस्तो हुनेछ बन्दरगाह

साबिक हिमाल सिमेन्ट कम्पनीको चोभारस्थित जग्गामा निर्माणाधीन सुक्खा बन्दरगाह २ सय ६० रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । बन्दरगाहमा भन्सार, क्वारेन्टिन, बैंकलगायत निकायको उपस्थिति हुनेछ । भारत तथा चीनबाट आउने कन्टनेर सीधै काठमाडौं ल्याएर जाँचपास गर्न सकिने गरी सुक्खा बन्दरगाह निर्माण भइरहेको कार्यकारी निर्देशक गजुरेलले बताए । 

बन्दरगाहमा लोड–अनलोड भवन ३ वटा, गोदाम घर ३ वटा, प्रशासनिक भवन ३ वटा, कन्टेनर यार्ड, ट्रक पार्किङ, अन्य सवारी पार्किङलगायतका संरचना रहेका छन् । बन्दरगाहको कन्टेनर यार्डमा ४ सय ६४ वटा कन्टेनर राख्न मिल्छ । त्यस्तै, ३ सय ६० वटा ट्रकसमेत अटाउँछ । बन्दरगाहलाई काठमाडौं–मधेस द्रुत मार्ग (फास्ट ट्र्याक), विद्यमान काठमाडौं–चक्रपथ र निर्माण हुने भनिएको बाहिरी चक्रपथसँग जोडिनेछ ।