कोभिडसँगै म्युकोर्मिकोसिसको जोखिम बढ्यो : अध्ययन

विश्वमा कोभिड महामारीको दोस्रो लहर सुरु भएसँगै यस भाइरसका नयाँ–नयाँ लक्षण र विभिन्न नयाँ चुनौतीहरू सतहमा आउन थालेका छन् । यही क्रममा पछिल्लो समय सार्वजनिक भएको एक अध्ययन रिपोर्टअनुसार कोभिड–१९ संक्रमण भई अस्पतालमा भर्ना भएका वा संक्रमणमुक्त भएका बिरामीहरूलाई म्युकोर्मिकोसिसको समस्या देखिन थालेको छ । 

म्युकोर्मिकोसिसलाई जाइगोमाइकोसिस पनि भनिन्छ जुन एक किसिमको गम्भीर फंगल संक्रमण हो । म्युकोर्मिसाइट्स भनिने मोल्डहरूको समूहको संक्रमणबाट यो फैलिने गरेको रिपोर्टमा उल्लेख छ । सामान्यतया प्रतिरोधी क्षमतामा असर गर्ने औषधि प्रयोग गरिरहेका व्यक्तिलाई म्युकोर्मिकोसिसले बढी सताइरहेको छ । यो संक्रमणले साइनस, मस्तिष्क वा फोक्सोलाई असर गर्छ । अर्थात् कोभिड संक्रमण निको भएका व्यक्तिमा म्युकोर्मिकोसिस सामान्य बन्न थालेको छ ।

 कोभिड भाइरसले शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई असर गर्छ । योसँगै म्युकोर्मिकोसिस पनि देखिनु भनेको कोभिडका बिरामीका लागि घातक भएको विज्ञहरूको भनाइ छ । कोभिडका गम्भीर बिरामीहरूमा एन्टिभाइरलदेखि स्टेरोइडसम्म कडा औषधिहरू प्रयोगमा आइरहेको छ ।

भाइरसको संक्रमण बढ्न नदिनका लागि प्रयोगमा ल्याइएका यी औषधिहरूले समेत प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर बनाउँछन् । साथै अन्य स्वास्थ्य समस्या पनि भोगिरहेकाहरूमा यसले झनै असर गरिरहेको अध्ययनले देखाउँछ । जस्तै स्टेरोइडहरूले रगतमा ग्लुकोजको स्तरमा असर गर्न सक्छ, विशेषगरी पहिले नै मधुमेह भएका व्यक्तिहरू यसबाट बढी प्रभावित हुन्छन् । फलस्वरूप यी औषधिहरूले अन्य फंगल संक्रमणलाई बढावा दिन्छन् ।

रगतमा चिनीको मात्रा उच्च हुने वा कम प्रतिरोधक क्षमता हुने बिरामीहहरूका लागि म्युकोर्मिकोसिस अति नै संवेदनशील हुन्छ । त्यसबाहेक कोभिडका बिरामीहरू जो संक्रमणमुक्त हुन स्टेरोइड र अन्य औषधि लिइरहेका छन् उनीहरूमा पनि अन्यको तुलनामा जोखिम बढी हुन्छ । यस्तै इन्फ्लामेसनको उपचार गर्न वा घटाउनका लागि औषधि प्रयोगमा ल्याएका व्यक्तिमा समेत म्युकोर्मिकोसिसको अवस्था जोखिमपूर्ण हुने गर्छ । 

म्युकोर्मिकोसिस कसरी चिन्ने ?

•  म्युकोर्मिकोसिसले सामान्यतया नाक, आँखा, मस्तिष्क र साइनसजस्ता क्षेत्रहरूलाई असर गर्न सक्छ । तसर्थ, कोभिडका बिरामीहरूमा असामान्य लक्षण देखिए तत्काल चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्ने हुन्छ । 
•  म्युकोर्मिकोसिस भएमा अनुहार सुन्निने वा दुखाइ हुने हुन्छ । यस्तै नाकबाट असामान्य (¥याल वा कालो–खैरो पदार्थ) फोहोर निस्कने, आँखा सुन्निने, नाक वा साइनसमा समस्या देखिने हुन्छ । 
•  कतिपयमा नाक र मुखको माथिल्लो भागमा कालो घाउहरू देखिने हुन्छन् । अहिलेको समयमा यस्ता लक्षण देखिए चिकित्सकको सल्लाह अनिवार्य लिनुपर्छ । कोभिड संक्रमण र म्युकोर्मिकोसिसजस्ता संक्रमण सँगै भएमा घातक हुन सक्ने भएकाले समयमै पहिचान गरी उपचार गर्न जरुरी छ । 

 एजेन्सीको सहयोगमा