- वि.सं २०८१ बैशाख ८ शनिबार
भावी राष्ट्रपतिको विषयमा सत्तागठबन्धनका दलहरूबीच मतभेद बढिरहेका वेला तत्कालीन पाँचदलीय गठबन्धनका शीर्ष नेता भने नजिकिँदै गइरहेका छन् । औपचारिक–अनौपचारिक रूपमा उनीहरू नियमितजसो छलफलमा छन् ।
आइतबार साँझ मात्रै सभापति शेरबहादुर देउवासहितका कांग्रेस शीर्ष नेताहरूले बालुवाटार पुगेर प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग राष्ट्रपतिमा सघाउन औपचारिक आग्रह गरेका छन् । त्यसअघि एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल र जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले पनि प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग छुट्टै छलफल गरेका थिए ।
कांग्रेस सभापति देउवा प्रधानमन्त्रीसँग छलफल गर्न वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल, उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का, महामन्त्री गगन थापा र नेता कृष्ण सिटौलासहित बालुवाटार पुगेका थिए । करिब दुई घन्टाको छलफल सकारात्मक रहेको नेताहरूको भनाइ छ । कांग्रेसले राष्ट्रपतिमा आफ्नो उम्मेदवारलाई सघाउन माओवादीका अध्यक्षसमेत रहेका प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग आग्रह गरेको छ । प्रचण्डले आफ्नो पार्टी र सत्तागठबन्धनका दलहरूबीच छलफल गरेर मात्रै निर्णय दिने जवाफ दिएका छन् ।
‘हामीले प्रधानमन्त्रीसँग राष्ट्रपति निर्वाचनमा कांग्रेसका उम्मेदवारलाई सहयोग गर्नका लागि औपचारिक प्रस्ताव राखेका छौँ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सरकारमा रहेका दल र आफ्नो पार्टीमा छलफल गरेर निर्णय दिने जवाफ दिनुभएको छ,’ छलफलमा सहभागी कांग्रेस उपसभापति खड्काले भने ।
स्रोतका अनुसार छलफलमा कांग्रेस नेताहरूले राष्ट्रपति राष्ट्रिय सहमति चयन गर्न प्रधानमन्त्री प्रचण्डको प्रस्ताव र पहल स्वागतयोग्य रहेको बताएका थिए । सकभर राष्ट्रिय सहमति जुटाउने नभए विगतमा संविधान रक्षाका लागि एक ठाउँ उभिएका शक्तिहरू पुनः एक भएर अघि बढ्नुपर्ने उनीहरूको प्रस्ताव थियो । विगतमा भएका असमझदारी बिर्सेर नयाँ शिराबाट अघि बढ्न सकिने कांग्रेस नेताहरूको भनाइ थियो ।
राष्ट्रपतिको विषयमा छलफल गर्न माओवादीले सोमबार पदाधिकारी बैठक बोलाएको छ । महासचिव देव गुरुङले दिउँसो ४ बजे बैठक बस्ने बताए । ‘राष्ट्रपति निर्वाचनसहित समसामयिक विषयमा बैठकमा छलफल हुनेछ,’ उनले भने ।
आगामी १३ फागुनमा राष्ट्रपतिको उम्मेदवारी दर्ताको कार्यतालिका छ । २५ फागुनमा निर्वाचन हुँदै छ । नयाँ बानेश्वरस्थित संसद् भवनमा सोमबार निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय राखिँदै छ । यसअघि नै निर्वाचन आयोगले पाटन उच्च अदालतका न्यायाधीश महेश शर्मा पौडेललाई मुख्य निर्वाचन अधिकृत तोकिसकेको छ । दुई मतदान केन्द्र राख्ने निर्णय आयोगले गरेको छ ।
माओवादी, एकीकृत समाजवादी र जसपा राष्ट्रिय सहमतिको पक्षमा
माओवादी, एकीकृत समाजवादी र जसपा राष्ट्रपति चयनमा राष्ट्रिय सहमतिको पक्षमा उभिने भएका छन् । प्रधानमन्त्री तथा माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल र जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादवबीच आइतबार साँझ भएको छलफलमा यसबारे साझा धारणा बनाएर जाने सहमति भएको छ ।
तीन नेताले पछिल्लो विकसित राजनीतिक घटनाक्रमबारे समीक्षा गरेका छन् । राष्ट्रिय सहमतिमा राष्ट्रपति चयन गर्नुपर्नेमा नेताहरू एकमत देखिएको बालुवाटार स्रोतको भनाइ छ । माओवादी महासचिव देव गुरुङले राष्ट्रिय सहमतिको विकल्प नभएको बताए । ‘राष्ट्रिय सहमति निश्चित पार्टी वा पात्रमा होइन, छलफल गर्दा जसको नाममा सहमति हुन्छ, त्यही नै हो,’ गुरुङले भने । प्रचण्डले प्रधानमन्त्रीमा जस्तै राष्ट्रपतिमा पनि राष्ट्रिय सहमति होस् भन्ने चाहेको उनले बताए ।
यद्यपि, छलफलमा बसेका नेताहरूले भने सामान्य कुराकानी मात्रै भएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । ‘केही भएको छैन, सामान्य कुराकानी मात्रै हो,’ एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष नेपालले नयाँ पत्रिकासँग भने । जसपा अध्यक्ष यादवले पनि सामान्य ‘चियागफ’ मात्रै भएको दाबी गरे । उनले भने, ‘चियागफ मात्रै हो, केही भएको छैन ।’
भावी राष्ट्रपतिको विषयमा अहिलेको सत्तागठबन्धनका दलहरूबीच दूरी बढिरहेका वेला तत्कालीन पाँचदलीय गठबन्धनका शीर्ष नेता भने नजिकिँदै गइरहेका छन् । सत्तागठबन्धनभित्र माओवादीले राष्ट्रिय सहमतिमा जोड दिएको छ भने एमालेले आफ्नै उम्मेदवार राष्ट्रपति हुनुपर्ने अडान राखेको छ । एमालेको अडानमा सत्तासहयात्री दल रास्वपा र राप्रपाले पनि साथ दिएका थिए । यद्यपि, एमालेले राष्ट्रपतिको उम्मेदवार कसलाई बनाउने भन्नेबारे मुख खोलिसकेको छैन ।
तीन नेताबीचको भेटअघि पार्टीनिकट विद्यार्थी संगठन अनेरास्ववियुको स्थायी कमिटी बैठकलाई सम्बोधन गर्दै एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष नेपालले राष्ट्रपति निर्वाचनले सत्तागठबन्धनको भविष्य निर्धारण हुने बताएका थिए । यही साता सत्तागठबन्धन के हुने भन्ने टुंगो लाग्ने उनको भनाइ थियो । ‘कुन दिन त्यो गठबन्धन भत्कने हो ठेगान छैन । त्यो गठबन्धनको सरकार भत्केपछि कांग्रेस र एकीकृत समाजवादीले काँध थाप्ला कि भनेर त्यहाँ (एमालेमा) चिन्ता सुरु भइसकेको छ । ढोक्सा थाप्यो भनेको त्यही हो । त्यसकारण राजनीतिले कुन कोर्स लिने हो, राष्ट्रपतिको चुनावसम्ममा थाहा भइहाल्छ,’ उनको भनाइ थियो ।
अहिलेको सत्तागठबन्धनमा संविधानविरोधीदेखि संविधानका पक्षपाती सबैखाले शक्तिहरू भएका कारण लामो समय टिक्न नसक्ने नेता नेपालको दाबी छ । सबै पद लिएर एकाधिकार चलाउन खोज्ने प्रवृत्ति फेरि हाबी हुन खोजेको उनले बताए । उनले भने, ‘सबै पद लिएर नेपाली राजनीतिमा आफ्नो एकाधिकार चलाउन खोज्ने प्रवृत्ति हाबी हुने हो कि सन्तुलनको राजनीति अपनाएर मात्रै जानुपर्छ भन्ने मान्यता हुने भन्ने फैसला आगामी हप्ताभित्रमा सम्भवतः भइसक्छ । र, त्यसको निम्ति हामी तयार हौँ ।’ रास्वपाले पदको आसक्ति देखाउँदा गठबन्धन नै संकटमा परेको नेपालको दाबी छ ।
जसपा अध्यक्ष यादवले पनि पार्टीको केन्द्रीय कार्यकारिणी समिति बैठकमा नेताहरूसँग सुझाव मागेका छन् । स्रोतका अनुसार दलहरूसँग छलफल गरेर निष्कर्षमा पुग्ने भन्दै आइतबारको बैठक स्थगित गरेर उनी प्रचण्ड र नेपालसँगको छलफलका लागि बालुवाटार गएका थिए । सोमबारको बैठकमा राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको विषयमा छलफल हुने भएको छ । ‘भोलि पनि बैठक बस्छ, स्वाभाविक रूपमा राष्ट्रिय राजनीतिको विषयमा छलफल हुन्छ नै,’ जसपा संसदीय दलका नेता रामसहायप्रसाद यादवले भने । सोमबारको बैठकमा शीर्ष तहमा भएको छलफलको निष्कर्षका आधारमा आधिकारिक निर्णय हुने जसपा स्रोतले बताएको छ ।
जसपाको बटमलाइन : राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति, उपराष्ट्रपतिमा दाबी नछाड्ने
सातदलीय सत्तागठबन्धनमा रहे पनि सरकारबाहिरै बसेको जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)ले राष्ट्रपति राष्ट्रिय सहमतिमै चयन हुनुपर्ने बटमलाइन लिएको छ । जसपाको आइतबार बसेको केन्द्रीय कार्यकारिणी समितिको बैठकमा सहमतिमै राष्ट्रपति चयन गर्नुपर्ने र उपराष्ट्रपतिमा भने पार्टीले दाबी छाड्न नहुने विषयमा छलफल भएको हो ।
‘राष्ट्रपतिको उम्मेदवार त्यस्तो पात्र हुनुप¥यो जसले संविधान बचाउन सक्ने संरक्षकको भूमिका निर्वाह गर्न सक्छ भन्ने जसपाको बटमलाइन छ,’ जसपाका नेता एवं सांसद राजकिशोर यादवले भने, ‘सोमबार फेरि १२ बजेपछि बैठक बस्ने कुरा छ । त्यसअघि अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले प्रधानमन्त्री प्रचण्ड, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालसँग भेटघाट गर्ने र राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपतिबारे आधिकारिक निर्णय गर्ने तयारी छ ।’ बैठककै निर्णयअनुसार आइतबार साँझ यादवले प्रधानमन्त्री र नेपालसँग बालुवाटारमा छलफल गरेका छन् ।
पार्टीको केन्द्रीय कार्यकारिणी समिति बैठकमा अध्यक्ष यादवले समसामयिक राजनीतिक परिस्थितिबारे जानकारी दिँदै सबै नेताको राय मागेका थिए । ‘अहिले सत्ता साझेदार दलमा राष्ट्रपति पदलाई लिएर माओवादी र एमालेबीच खिचातानी छ । यही वेला जनताको निराशालाई कारण देखाउँदै अहिलेको व्यवस्थालाई धरापमा पार्न चलखेल गर्ने शक्तिहरू उत्तिकै सक्रिय छन् । यस्तो अवस्थामा कसरी अघि बढ्न सकिन्छ ?’ अध्यक्ष यादवले बैठकको सुरुवातमै राय–सुझाव मागेका थिए ।
अधिकांशको मत प्रधानमन्त्री प्रचण्डकै लाइनमा ‘राष्ट्रिय सहमति’ नै उपयुक्त विकल्प रहेको भन्ने थियो । सत्ता साझेदार दलभित्र यतिखेर दुईवटा मत छ, एउटा पुस १० गते भएको सत्तागठबन्धनभित्रको सहमतिअनुसार एमालेलाई राष्ट्रपति दिनुपर्ने, अर्को राष्ट्रिय सहमति खोज्नुपर्ने । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी सहमति कार्यान्वयन गर्दै एमालेलाई राष्ट्रपति दिनुपर्ने पक्षमा छन् भने जसपा र जनमत पार्टी प्रचण्डकै लाइनमा राष्ट्रिय सहमतिको पक्षमा छन् । त्यस्तै, जसपाको बैठकमा राष्ट्रपतिसँगै उपराष्ट्रपतिको विषयमा समेत चर्चा भएको छ ।
समावेशिता र शक्ति बाँडफाँटमा सन्तुलन ल्याउन पनि जसपाले उपराष्ट्रपति पाउनुपर्ने विषयमा छलफल भएको नेता राजकिशोरले जानकारी दिए । ‘समावेशी चित्रका लागि पनि उपराष्ट्रपतिमा जसपाको दाबी हो । बाँकी अन्य शीर्षस्थ नेताहरूसँगको भेटघाटपछि सोमबारको बैठकले निर्णय गर्ला,’ उनले दोहोर्याए । जसपाले सत्तागठबन्धनभित्र उपराष्ट्रपति, केन्द्रमा तीन मन्त्रालय र मधेस प्रदेशमा मुख्यमन्त्री दाबी गरेको थियो । त्यसमध्ये मुख्यमन्त्रीको माग सम्बोधन भए पनि केन्द्रमा मागेअनुसार चित्तबुझ्दो मन्त्रालय नपाएपछि सरकारमा सहभागी छैन ।
