अर्थ प्रिन्ट संस्करण

वैदेशिक व्यापारमा देखिएन चाडबाडको प्रभाव

साउन र भदौको तुलनामा असोजमा कम आयात अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा वस्तुको मूल्य घट्दा आयात घट्यो

चाडबाडका कारण सबैभन्दा बढी उपभोग्य सामान आयात हुने असोज महिनामै वस्तुको आयात घटेको छ । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो दुई महिना (साउन र भदौ)को तुलनामा कम आयात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकले देखाएको हो ।  दसैँ, तिहार र छठमा खपत बढी हुने भएकाले विगतमा यो समयमा अरू महिनाको तुलनामा बढी आयात हुने गरेको थियो । व्यापारीहरूले समेत यो समयमा उपभोग बढ्ने भएपछि अन्य महिनाको तुलनामा बढी वस्तु मगाउने गरेका थिए । तर, यसपालि सुरुका दुई महिनाको तुलनामै आयात कम देखिएको छ । 

विभागका अनुसार असोजमा एक खर्ब २७ अर्ब रुपैयाँबराबरको सामान आयात भएका छन् । जबकि साउनमा एक खर्ब ३१ अर्ब र भदौमा एक खर्ब ४१ अर्ब रुपैयाँको आयात भएको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा रुस र युक्रेन युद्धका कारण आपूर्ति प्रणाली खलबलिएर भएको महँगीका कारण नेपालमा आयातको आकार बढ्दै गइरहेको थियो । खासगरी खानेतेल र इन्धनका ठूला निर्यातकर्ता मुलुकबीचको द्वन्द्वले विश्वबजारमा नै महँगी चुलिने अवस्था आएको थियो । तर, अहिले ती वस्तुको मूल्य क्रमशः घट्दै गइरहेकाले नेपालमा समेत त्यसको प्रभाव देखिएको हो । 

त्यसो त व्यापारीहरूले भदौमा नै दसैँ–तिहारलक्षित सामान मगाइसकेका थिए । जसले भदौमा आयातको परिमाण तुलनात्मक रूपमा बढेको देखिन्छ । यद्यपि, साउनभन्दा अघिका महिनाहरूमा डेढ खर्बका दरले आयात भइरहेको थियो । जसको तुलनामा यो आर्थिक वर्षमा आयातमा क्रमशः सुधार भइरहेको देखिएको छ । 
गत आर्थिक वर्षकै तथ्यांकलाई आधार लिने हो भने साउन र भदौको तुलनामा असोजमा आयात बढेको देखिन्छ । गत आर्थिक वर्षको साउनमा एक खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ र भदौमा एक खर्ब ६३ अर्ब रुपैयाँबराबरको वस्तु आयात भएको थियो । तर, असोजमा यस्तो आयात एक खर्ब ६४ अर्ब रुपैयाँ थियो । सरकारले आयात नियन्त्रणलाई निरन्तरता दिइरहेकै कारणले पनि अहिले आयात कम देखिएको हो ।

 महँगी बढ्न सक्छ : विश्व बैंक
पछिल्लो समय अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा वस्तुको मूल्यमा गिरावट आएको देखिए पनि निकट भविष्यमा फेरि बढ्न सक्ने चेतावनी विश्व बैंकले दिएको छ । अमेरिकी डलरको मूल्य निरन्तर उकालो लाग्दै गएकाले बजारभाउ महँगिने आकलन विश्व बैंकले गरेको हो । विश्व बैंकको कमोडिटी मार्केट्स आउटलुक रिपोर्टअनुसार पछिल्लो समय अधिकांश वस्तुहरूको मूल्यमा गिरावट आइरहेको छ । गत फेब्रुअरीमा रुसले युक्रेनमाथि आक्रमण गरेदेखि गत सेप्टेम्बरको अन्तिमसम्ममा पेट्रोलियम पदार्थको कच्चा तेलको मूल्यमा ६ प्रतिशतले गिरावट आएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । तर, मुद्रा अवमूल्यन हुँदा विकासशील राष्ट्रहरूका लागि भने यो प्रत्युत्पादक बनेको उल्लेख छ । नेपालमा कुल इन्धन आयातमा बाहिरिने रकमको मात्रा बढेको देखिन्छ । साउन र भदौमा प्रत्येक महिना करिब २२ अर्बको आयात भएकोमा असोजमा इन्धन आयात २३ अर्बभन्दा माथि पुगेको छ । 

खानेतेल उद्योगहरूले मगाउने कच्चा तेलको आयातमा समेत वृद्धि भएको छ । साउनमा ११ अर्बभन्दा बढी कच्चा तेल आयात गरेकोमा भदौमा यो घटेको थियो । तेल निर्यातका लागि प्रमुख गन्तव्य मुलुक भारतले भन्सार दर घटाएपछि घाटा व्यहोर्नुपर्ने भन्दै उद्योगीहरूले कच्चा तेल आयातमा कटौती गरेका थिए । तर, असोजमा भने यो बढेको छ । भदौमा ६ अर्ब ४८ करोड कच्चा तेल आयात भएकोमा असोजमा बढेर नौ अर्ब ७० करोड रुपैयाँ पुगेको छ । सरकारले महँगा स्मार्ट फोन आयातमा कडाइ गरेकाले असोजमा कम आयात भएको देखिएको छ । भदौमा तीन अर्बभन्दा बढीको मोबाइल आयात भएकोमा असोजमा दुई अर्ब ३५ करोडको मात्रै आयात भएको छ । यो साउनको तुलनामा समेत कम हो । 

विगतमा ठूलो परिमाणमा खाद्यान्न आयात गरिएकोमा यसपालि भारी मात्रामा कटौती भएको छ । साउन र भदौमा मासिक तीन अर्बभन्दा बढी धान, चामल र मकै आयात गरेकोमा असोजमा यस्तो आयात एक अर्ब १० करोड मात्रै भएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा खाद्यान्नको मूल्यमा आएको गिरावटले खाद्यान्न आयातमार्फत बाहिरिने विदेशी मुद्रामा बचत भएको छ । 

सुनको आयातमा भने कमी आउन सकेको छैन । असोजमा दुई अर्ब १४ करोड रुपैयाँको सुन आयात भएको छ । भदौमा दुई अर्ब १६ करोड रुपैयाँको सुन भित्रिएको थियो । भदौमा पाँच अर्बभन्दा बढी मूल्यमा सवारीसाधन भित्रिएकोमा असोजमा तीन अर्ब ५४ करोडको मात्रै आयात भएको छ । सरकारले सवारीसाधनलगायतका केही वस्तुहरूको आयातमा कडाइ गरेकाले कम भएको देखिएको हो ।