स्वास्थ्य र जीवनशैली प्रिन्ट संस्करण

पिसाबमा रगत किन देखिन्छ ?

पिसाबमा रगत देखिने अवस्थालाई हेमाचुरिया भनिन्छ । संक्रमण, कडा व्यायाम र मिर्गौलाको रोगसहित धेरै अवस्थाले पिसाबमा रगत देखिन सक्छ । यस्तो समस्यालाई बेवास्ता गर्नुहुँदैन । उचित स्वास्थ्य सेवाप्रदायकहरूले यसका कारण र उत्तम उपचार पत्ता लगाउन मद्दत गर्न सक्छन् ।

पिसाबमा रगत देखिनु (हेमाचुरिया) भनेको के हो ? 
पिसाबमा राता रक्तकोषहरू देखिने अवस्थाको चिकित्सा नाम हेमाचुरिया हो । स्वास्थ्य सेवाप्रदायकहरूले पिसाबमा रगतलाई सकल, माइक्रोस्कोपिक वा डिपस्टिकको रूपमा लेबल गर्छन् ।

ग्रस हेमाचुरिया हुँदा तपाईंको पिसाबमा नांगो आँखाले देख्न सकिने गरी पर्याप्त रगत हुन्छ । यसले शौचालयको पानीलाई फिक्का गुलाबी वा उज्यालो रातो रङमा परिणत गर्न सक्छ ।

माइक्रोस्कोपिक हेमाचुरिया हुँदा तपाईंको पिसाबमा रगत हुन्छ, तर मानिसको नांगो आँखाले देख्न सक्ने मात्रा धेरै कम हुन्छ । तपाईंलाई यो हेर्नका लागि माइक्रोस्कोप चाहिन्छ ।

पिसाब परीक्षण गर्ने कागजको पट्टीमा (डिपस्टिक) अक्सिडेसनले गर्दा रङ परिवर्तन हुन्छ र हेमाचुरिया भएको प्रमाणित हुन्छ । यसको मतलब सधैँ तपाईंको पिसाबमा रातो रक्तकोषिकाहरू छन् भन्ने होइन, कारण अरू पनि हुन सक्छन् । 

पिसाबमा रगत देखिनु कत्तिको सामान्य छ ?
झन्डै दुईदेखि ३० प्रतिशत वयस्क मानिसमा यो समस्या देखिने गर्दछ । त्यसैले यसलाई सामान्य मान्न सकिँदैन । 

लक्षण र कारण
तपाईंको पिसाबमा रगत देखिनुका विभिन्न कारण हुन सक्छन् । यी अवस्थामा संक्रमण वा पत्थरी प्रमुख कारण हुन सक्छ । 

- युरिनरी ट्रयाक्ट इन्फेक्सन (युटिआई) : यसको मतलब तपाईंको मूत्र प्रणालीको कुनै पनि भागमा संक्रमण हुन सक्छ ।

- पाइलोनेफ्राइटिस : यसले तपाईंको मिर्गौलासम्म पुगेको संक्रमणलाई वर्णन गर्छ ।

- सिसटाइटिस : यो अवस्थाले सुन्निएको मूत्राशयलाई जनाउँछ, जसमा संक्रामक र गैरसंक्रामक कारण हुन सक्छन् ।

- मूत्र प्रणालीमा पत्थरी : यसले मिर्गौलाको ढुंगा, पिसाबको ढुंगा र मूत्रमार्गको ढुंगालगायत तपाईंको मूत्र प्रणालीमा पाइने पत्थरीलाई वर्णन गर्दछ ।

- प्रोस्टेट बढ्नु (बेनाइन प्रोस्टेटिक हाइपरट्रोफी) : यो प्रोस्टेटको बेनाइन अवस्था हो, उमेर ढल्कँदै गएपछि पुरुष मानिसमा देखिने समस्या हो । यो क्यान्सर होइन, तर पनि पिसाबमा रगत निम्त्याउन सक्छ । तपाईंको मूत्र प्रणालीको अंगमा चोटपटक लागेमा पनि पिसाबमा रगत देखिन सक्छ ।

- महिनावारी : महिनावारी हुँदा पिसाबमा रगत देखिन्छ । 

- एन्डोमेट्रिओसिस : यस अवस्थामा पाठेघरको भित्री अस्तरका टुक्राहरू पाठेघरबाहेक अन्य ठाउँमा बढ्छन्, जस्तै– प्रजनन प्रणालीका अन्य अंग, मूत्र प्रणालीका अंग, पाचन प्रणालीका अंग, श्वासप्रश्वासका अंगहरू इत्यादिमा । मूत्र प्रणालीमा एन्डो मेत्रियम पलाएको अवस्थामा महिनावारी भएको समयमा पिसाबमा रगत देखिने गर्दछ । 

- मिर्गौला रोग : मिर्गौलामा हुन सक्ने विभिन्न क्रोनिक रोगले गर्दा पिसाबमा रगत देखिन सक्छ । 

- सिकलसेल रोग : यो वंशानुगत अवस्थाले तपाईंको रातो रक्तकोषिकाहरूलाई असर गर्छ र पिसाबमा रगत देखा पर्न सक्छ । 

- यी अवस्थाका अतिरिक्त शरीरका केही अंगमा अनियन्त्रित रूपमा बढिरहेका कोषिकाहरू (जसलाई हामी क्यान्सर भनेर चिन्छौँ)ले तपाईंको पिसाबमा रगत निम्त्याउन सक्छ । ती अवस्था भनेका मिर्गौला क्यान्सर, मूत्राशयको क्यान्सर, मूत्रमार्गको क्यान्सर, प्रोस्टेट क्यान्सर इत्यादि हुन सक्छन् । 

- तसर्थ, पिसाबमा रगत देखिएको अवस्थामा हेलचेक्र्याइँ गर्न हुँदैन । नजिकको स्वास्थ्य संस्थामा गएर युरोलोजिस्टसँग परामर्श गर्नुपर्छ ।