रमाइलो पर्व तिहारको सन्देश

तिहारले दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीबीचको हार्दिकतापूर्ण सम्बन्धलाई नवीकरण गर्न तथा मानव  जीवनमा विभिन्न रूपमा प्रभाव पार्ने जीवजन्तुको सम्मान गर्न सिकाउँछ

दसैँपछिको महान् चाड तिहार भोलिदेखि नेपालीको घरआँगनमा भित्रिँदै छ । हाम्रा हरेक राट्रिय चाडपर्वलाई सामाजिक, धार्मिक, सांस्कृतिक तथा ऐतिहासिक रूपमा विशेष महत्व दिइन्छ । साथै, यस्ता चाडलाई समाजमा आपसी भ्रातृत्व एवं एकताको प्रतीकका रूपमा पनि लिइन्छ ।

दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीको भेटघाट र आशीर्वाद साटासाट गर्ने, परिवारसँगै बसेर थकाइ मेटाउने, सुख–दुःख साटासाट गर्ने, विगतका द्वन्द्व वा मनमुटाव केही भए बिर्सेर सकारात्मक सोचको विकास गर्ने अवसरका रूपमा तिहार पर्वलाई लिने गरिन्छ । पर्वको उद्देश्यअनुरूप एकअर्काबीच भाइचाराको विकास र विस्तार गर्ने तथा रिसराग, द्वेष र गलत प्रतिस्पर्धाको अन्त्य गर्दै सबैमा सद्भाव, प्रेमभाव, भ्रातृत्व र एकताको भावनालाई विकास गर्न सकियो भने तिहारजस्ता राष्ट्रिय चाडहरूको महत्व झनै बढ्नेछ । 

प्रकृति एवं मानव जीवनमा उपयोगी सन्देशवाहक पक्षी काग, बफादार जनावर कुकुर, प्रोटिनयुक्त दूध दिने र खाद्यान्न उत्पादनका लागि मल दिने गाई तथा खेत जोतेर बालीनाली उत्पादनमा सहयोग पु-याउने गोरु आदिको पूजा गर्ने संस्कार आफैँमा वैज्ञानिक र व्यावहारिक देखिन्छ । पराम्परादेखि चल्दै आएको, नेपालीको मन–मस्तिष्कमा बस्न सफल एउटा छुट्टै उमंग र उत्साहको वातावरण सिर्जना गर्ने तिहार पर्वलाई विश्वव्यापी महामारीका रूपमा रहेको कोरोना संक्रमणले प्रत्यक्ष एवं अप्रत्यक्ष रूपमा प्रभाव पारेको छ । अझै पनि नागरिकहरू ढुक्कसाथ आवातजावत गर्ने वातावरण बनिसकेको छैन । कोरोना महामारीका कारण होटेल व्यवसाय, यातायात, शैक्षिक, पर्यटनलगायत क्षेत्रमा संलग्न व्यक्तिलाई बेरोजगार बनाउनुका साथै अर्थतन्त्रमा समेत नकारात्मक प्रभाव परेको छ । 

तिहार पर्वले दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीबीचको हार्दिकतापूर्ण सम्बन्धलाई नवीकरण गर्न तथा मानव जीवनमा विभिन्न रूपमा प्रभाव पार्ने जीवजन्तुको सम्मान गर्न सिकाउँछ । यसले स्वदेश तथा विदेशमा बसेका नागरिकलाई प्रत्यक्ष प्रभाव पार्ने गर्छ । यतिखेर घर आउन नसक्ने परदेशीलाई गाउँघर र परिवारको अत्यधिक सम्झना आउने गरेको पाइन्छ । दिदीबहिनीको हातबाट सप्तरंगी टीका, सयपत्री र मखमलीको माला, बुबाआमा र साथीभाइसँगको भेटघाटको अवसर तिहारले जुराइदिने गरेको छ । काम या अध्ययनका क्रममा टाढा पुगेका आफन्तहरूसित पनि भेटघाट हुन सक्ने भएकाले दसैँ, तिहारजस्ता पर्वको विशेष महत्व रहेको छ । देउसी, भैलोजस्ता मौलिक गीत तथा भाकाका माध्यमबाट आफ्नो संस्कार र संस्कृतिको संरक्षण गर्नुका साथै मनोरञ्जन प्रदान गर्दै समाजमा जनचेतनामूलक सन्देश प्रवाह गर्ने काम पनि तिहारमा भइरहेको हुन्छ । 

यो समयमा प्रकृति पनि असाध्यै सुन्दर, मनमोहक देखिने गरेको छ । न त वर्षा, न त गर्मी, निलो स्वच्छ आकाश, खेतमा धानका बालाहरू लहलह झुलिरहेका देखिन्छन् । कलकल सफा पानी बगिरहेका नदीनालाहरू, हरियालीयुक्त वनजंगलले सबैलाई मन्त्रमुग्ध पार्छन् । स्वच्छ सुन्दर वातावरणले तनावग्रस्त भएको दिमागलाई समेत शीतलता प्रदान गर्छ ।

जसरी यो समयमा स्वच्छ, सुन्दर र शान्त वातावरण हुन्छ, त्यसरी नै एक नेपालीप्रति अर्को नेपालीको सद्भाव, सहयोग र प्रेमभाव रह्यो भने पक्कै पनि हाम्रा चाडबाडको महŒव प्रगाढ हुँदै जानेछ । कसैले पनि यो राष्ट्रिय चाडलाई भड्किलो र तडकभडकयुक्त बनाउनु हुँदैन । साँझबिहान छाक टार्ने समस्या हुने परिवारले पनि आ–आफ्नो गच्छेअनुसार चाडबाड मनाउन सक्ने वातावरण समाजमा कायम राख्नकै लागि पनि हुनेखानेहरूबाट अनावश्यक तडकभडक रोकिनुपर्छ । पटक–पटक सरकारको नेतृत्व गर्ने राजनीतिक दलहरूले पुनर्वितरणकारी नीति लिई प्रत्येक गरिब र विपन्नहरूको दीर्घकालीन उत्थानका लागि कार्यक्रम ल्याई कमसेकम उनीहरूको आधारभूत आवश्यकतासहित गुणस्तरीय शिक्षा, स्वास्थ्य तथा उचित आवास र सबै नागरिक आफ्नो काममा व्यस्त हुने प्रबन्ध गर्न सकेमा नागरिकमा खुसी छाउन सक्छ ।

यति हुन सक्यो भने सबै नेपालीले राष्ट्रिय चाडपर्व खुसीसाथ मनाउन सक्नेछन् र सबैमा राष्ट्रियताको भावना मजबुत हुँदै जानेछ । केन्द्रदेखि स्थानीय स्तरसम्मका सरकारले आफूमा भएका कमीकमजोरी सुधार्दै देश र जनताको हितमा काम गर्ने हो भने नागरिकले दुःखी हुनुपर्ने अवस्थाको अन्त्य हुन लामो समय लाग्दैन । उनीहरूले पारदर्शी रूपमा लोकतान्त्रिक मूल्यमान्यताअनुसार सुशासनका आधारभूत मान्यताअनुरूप शासन सञ्चालन गरी गरिब तथा निमुखा जनताको हितमा काम गर्न सक्नुपर्छ । मुख्यतः सत्ताको बागडोर सम्हाल्नेहरू इमानदार, सक्षम, पारदर्शी र जवाफदेही हुन नितान्त आवश्यक छ ।

नेतृत्वमा इमानदारी भयो भने कर्मचारीतन्त्रमा पनि सुधार हुनेछ, प्रशासनमा देखिएका कमीकमजोरी र विकृतिको अन्त्य भई हामी नेपाललाई विश्वसामु एक सुन्दर र विकसित नमुना देश बनाउन सक्नेछौ । हामी सबै नागरिकहरू शिक्षित र सम्पन्न हुनेछौँ । अनि मात्र सबैले खुसी र प्रफुल्लित मुद्रामा तिहारजस्ता राष्ट्रिय चाड मनाउन सक्नेछन् । अनावश्यक तडकभडक, विसंगति र विकृतिको अन्त्य गर्दै कसैले पनि भेदभाव भएको महसुस नगरी खुसीसाथ पर्वहरू मनाउने वातावरण सिर्जना गर्नु आजको राष्ट्रिय आवश्यकता हो ।