पालिका अपडेट

सीमित स्रोतसाधनबीच कोरोनासँगको लडाइँमा सुरक्षाकर्मी

दिनमा १८ घन्टासम्म ड्युटी गर्नुपर्ने नेपाल प्रहरीको बाध्यता, फिल्डमा खटिएका सशस्त्र प्रहरीसँग ग्लोब्ससमेत छैन

मध्यबानेश्वरबाट अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्रको पश्चिम गेट हुँदै एउटा कार हुइकिँदै आएर नयाँबानेश्वर चोकमा रोकियो । सशस्त्र प्रहरीका एक हवल्दार कारनजिक पुगे । चालकले कारको सिसा आधा खोले । भित्रबाटै पास देखाए । मास्क लगाएका उनको हातमा पन्जा भने थिएन । 

प्रहरी हवल्दारले हार्दिकतापूर्वक चालकलाई सचेत गराउँदै भने, ‘सरको मुखमा मास्क त रहेछ । तर, हातमा पन्जा छैन । कोरोना सर्न सक्छ । अब पन्जा लगाउनुस् है ।’ ‘हस्’ भन्दै चालकले कार बबरमहलतर्फ हुइँक्याए । तर, चालकलाई पन्जा लगाउन सुझाउने हवल्दारको हात भने खाली नै थियो । 

एक हातले राइफलको कक र अर्कोले नाल अठ्याइरहेका उनले भने, ‘मैले मात्र होइन सर, सडकमा खटिने सशस्त्र प्रहरीका कसैले पनि पन्जा लगाउन पाएका छैनौँ । सुरुको दिन पन्जा लगाएका हौँ । तर, दोस्रो दिनका लागि लगाउने पन्जा पाएनौँ ।’

लकडाउन सुरु भएदेखि दैनिक दश घन्टाको ड्युटीमा छन्, सशस्त्रकै अर्का जवान विकास खत्री । नौ दिनदेखि अस्थायी सुरक्षा बेस क्याम्प मीनभवनकै ब्यारेकमा बस्दै आएका छन्, उनी । लाठीमा रहेका उनको मुखमा माक्स छ, तर हात भने नांगै । एकपटक प्रयोग गरेपछि दोस्रोपटक नमिल्ने भएको भन्दै माथिबाटै पन्जा नबाँडिएको उनले नयाँ पत्रिकासँग भने । 

१० घन्टाको ड्युटीपछि बेलुका ब्यारेक जाने वेला स्यानिटाइजर लगाउने गरेको बताउँदै उनले भने, ‘ड्युटी सकियो । ब्यारेक छिर्ने वेला साबुनपानीले हात धोयो । अनि स्यानिटाइजर लगायो । यति गरेपछि कोरोना भाइरस सर्दैन भनेका छन् । होला नि त अब !’

कोरानाको सम्भावित संक्रमणबाट बच्न सरकारले सबैका लागि माक्स, ग्लोब्स, सेनिटाइजर लगाउन उर्दी जारी गरेको छ । तर, दिनरात सर्वसाधारणको सुरक्षामा खटिने सशस्त्र प्रहरी विनाग्लोब्स ड्युटीमा खटिएका छन् । 

सशस्त्र प्रहरीका प्रवक्ता डिआइजी प्रवीणकुमार श्रेष्ठले भने ग्लोब्स लगाउन सबैलाई निर्देशन भएको बताए । उनले भने, ‘लकडाउनमा खटिने सबै सुरक्षाकर्मीलाई ग्लोब्स लगाउन भनेका छौँ । सबैले लगाएको सूचना मैले प्राप्त गरेको छु । केही ठाउँमा विनाग्लोब्स खटिए होलान् । अभाव भएर पनि त्यस्तो हुन सक्छ । के रहेछ, यस विषयमा म तुरुन्तै बुझ्नेछु ।’  

नेपाल प्रहरीको १८ घन्टे ड्युटी
‘हातमा चुरोट लिएर यता आउँदै छ । त्यसलाई समाती हाल् ।’ महानगरीय प्रहरी वृत्त गौशालाका प्रमुख डिएसपी प्रदीपकुमार सिंह बुधबार अपराह्न गौशालास्थित सडकमा बेपर्वाह हिँडेकाहरूलाई नियन्त्रणमा लिन मातहतका सुरक्षाकर्मीलाई निर्देशन दिँदै थिए । पिपिई  (पर्सनल प्रोटेक्टिभ इक्विपमेन्ट) लगाएका सुरक्षाकर्मी म्यान क्याचर (चिम्टा) लिएर चुरोट सल्काउँदै बेपर्वाह सडकमा हिँडेका युवानजिक पुगे । हात उठाउन भने । चुरोट भुइँमा मिल्काएर युवाले हात उठाए । क्याचरले समातेर युवालाई डोरीको चौघेराभित्र हुले । यसअघि पनि उनले चौघेराभित्र अर्को एकलाई त्यसैगरी हुलिसकेका थिए । 

‘यिनीहरूलाई तीन घन्टा यहीँ रोकेर छाड्नू’ निर्देशन दिएपछि डिएसपी सिंह सडक किनारमा आए । उनले भने, ‘लकडाउन सुरु भएदेखि नै सडकमा ननिस्कन माइकिङ गरेका छौँ । तैपनि, मान्दैनन् । दैनिक सयभन्दा धेरै कारबाहीमा पर्ने गरेका छन् । लकडाउन सुरु भएयता बिहानदेखि रातिसम्मको रुटिन यस्तै मान्छेलाई समात्ने र सम्झाउने रहेको छ ।’

डिएसपी सिंहका अनुसार लकडाउन भएयता अत्यावश्यकबाहेक कुनै पनि सुरक्षाकर्मीलाई घर जान दिइएको छैन, न परिवार नै भेट्न दिइएको छ । सबै ब्यारेकमै सुत्छन् । ब्यारेकमै खान्छन् । दैनिक १८ घन्टासम्म खटिनुपर्ने हुँदा सुरक्षाकर्मीले व्यक्तिगत सरसफाइसमेत गर्न पाइरहेका छैनन् ।

डिएसपी सिंहले भने, ‘यो जोखिमको घडी हो । अत्यावश्यकबाहेक कसैलाई पनि घर जान दिएका छैनौँ । १८ घन्टासम्म साथीहरू खटिएका छन् । यसक्रममा न खानको टुंगो छ, न व्यक्तिगत सरसफाइको ।’

गौशाला सडकमै सुरक्षार्थी खटिएकी प्रहरी जवान रेखा घिमिरेको जोरपाटीस्थित नयाँ बस्तीमा डेरा छ । नौ र चार वर्षका दुई छोरा छन् । उनका श्रीमान् पनि नेपाल प्रहरीमै छन् । उनको नक्सालस्थित प्रहरी प्रधान कार्यालयमा ड्युटी छ । महामारीको यस घडीमा श्रीमान् श्रीमती दुवै खटिनुपर्ने हुँदा छोराहरूलाई खाना बनाएर खुवाउने मान्छेसमेत छैन । साँझबिहान मिलाएर कोठा जाने छुट उनलाई कार्यालयले दिएको छ । तर, धेरै समय ड्युटीमै रहनुपर्दा छोराहरूको चिन्ताले उनलाई निकै सताउने गरेको छ ।   

नयाँ पत्रिकासँग रेखाले भनिन्, ‘श्रीमान् पनि प्रहरी सेवामै हुनुहुन्छ । म पनि यहाँ खटिएकी छु । स–साना नानीको बिजोग भएको छ । चुक्कुल लगाएर बस भनेका छौँ । खान पाए पाएनन् भनेर चिन्ताले पिरोल्छ ।’

गौशालाकै सडकमा सुरक्षार्थी खटिएका प्रहरी जवान रामभक्त घिमिरेले लकडाउनयता परिवारका कसैलाई भेट्न पाएका छैनन् । तारन्तार परिवारका सदस्यको फोन आउँछ । कोरोना संक्रमणको जोखिमबाट सुरक्षित बस्ने आग्रह गर्नबाहेक उनले परिवारका सदस्यलाई योगदान दिन सकेका छैनन् । २४सै घन्टा ड्युटीमा रहेका उनले भने, ‘घरबाट फोन आउँछ । सुरक्षित रहन भन्छन् । आफू त  सुरक्षित नै छु । परिवारका सदस्यको अवस्था के होला भनेर सम्झ्यो कि चिन्ता लागेर आउँछ ।’

ट्राफिक प्रहरीलाई केही सहज

सडक सुरक्षामा खटिएका सशस्त्र प्रहरी र जनपथ प्रहरीको तुलनामा ट्राफिक प्रहरीको ड्युटी भने केही सहज देखिएको छ । महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखाले उपत्यकाभर खटिने ट्राफिक प्रहरीका लागि दुई–दुई घन्टाको फरकमा ड्युटी निर्धारण गरेको छ । त्यसो हुँदा एक ट्राफिक प्रहरी दुई–दुई घन्टाको फरकमा दिनमा दुई र राति एकपटक ड्युटीमा खटिनुपर्छ । त्यसो हुँदा एक ट्राफिक प्रहरीले २४ घन्टामा ६ देखि ८ घन्टा मात्रै ड्युटी निभाए पुग्छ । 

पुतलीसडकमा भेटिएका ट्राफिक प्रहरी जवान सन्त राउतले भने, ‘दुई–दुई घन्टामा हाम्रो ड्युटी सिफ्ट हुन्छ । यही दरमा हामीले दिनमा दुई र राति एकपटक ड्युटीमा खटिनुपर्छ । त्यसो हुँदा २४ घन्टामा ६ घन्टा ड्युटी गरे पुग्छ । यसले हामीलाई केही सहज भने भएको छ ।’

१० हजार सुरक्षाकर्मी कोरोनाविरुद्ध लड्दै 

गृह मन्त्रालयका अनुसार उपत्यकाभित्र कोरोनाविरुद्धको लकडाउन कार्यान्वयन गर्न नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीका १० हजार पाँच सय सुरक्षाकर्मी खटिएका छन् । त्यसमा नेपाल प्रहरीका ९ हजार र सशस्त्र प्रहरीका एक हजार पाँच सय छन् । 

महानगरीय प्रहरी कार्यालय रानीपोखरीका प्रवक्ता एसएसपी श्याम ज्ञवालीले उपत्यकाभित्र नेपाल प्रहरीका मात्रै नौ हजार सुरक्षाकर्मी खटिएको बताए । उनले भने, ‘हाम्रो मातहतमा ट्राफिक प्रहरी र उपत्यकाका तीन जिल्ला पर्छन् । यी चारवटै निकायबाट उपत्यकाभित्र नौ हजारको संख्यामा प्रहरी सडकमा खटिएका छन् ।’