गुणस्तरहीन इन्जेक्सन बिक्री गर्ने कम्पनीलाई कारबाही गर्न विभागको आलटाल

भारतबाट गुणस्तरहीन एन्टिबायोटिक इन्जेक्सन आयात गरी बिक्री गर्ने कलंकीस्थित सफल स्वास्थ्य सेवा प्रालिमाथि कारवाही गर्न औषधि व्यवस्था विभागले आलटाल गरिरहेको छ । विभागले करिब दुई साताअघि नै उक्त कम्पनीले गुणस्तरहीन एन्टिबायोटिक इन्जेक्सन बिक्री गरेको पुष्टि गरेको थियो । अनुगमनका क्रममा विभागले कम्पनीको गोदाममा बिना स्वीकृत भारतबाट इन्जेक्सन ल्याइ बिली गर्दै आएको खुलेको थियो । 

तर विभागले उक्त कम्पनीलाई हालसम्म कुनै कारबाही प्रक्रिया नै अघि बढाएको छैन । बरु झाराटारी छानबिन समिति बनाएर उन्मुक्ती दिन खोजेको स्रोतको आरोप छ । ‘विभागले सोधेको स्पष्टिकरणको समेत उक्त कम्पनीले जवाफ दिएको छैन, कम्पनीका प्रतिनिधिहरूले विभागका महानिर्देशकज्यूलाई भेटेर कारबाही नगर्न र छानबिन समितिलाई समेत प्रभाव पार्नेगरी दबाब दिइरहनु भएको छ,’ विभागका एक औषधि अनुगमन अधिकृतले भने, ‘विभागले रोक लगाएको औषधिय वस्तु ल्याएर बिक्री वितरण गर्नु अपराध हो, त्यस्तो कम्पनी बन्द गरिनुपर्छ ।’ 

विभागले अनुगमन गर्दा ३ भदौमा राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टरको फार्मेसीबाट उक्त कम्पनीले वितरण गरेको एक हजार भाइल उक्त इन्जेक्सन बरामद गरेको थियो । अन्य अस्पताल परिसरको फार्मेसीबाट पनि उक्त इन्जेक्सन बरामद भएको थियो । अझै पनि कम्पनीले भित्रभित्रै उक्त इन्जेक्सन बिक्री वितरण गरिरहे पनि विभागले थप अनुगमनमा चासो देखाएको छैन । 

भारतीय कम्पनी भ्यालेन्ट्रोन हेल्थ केयर इन्डियाद्वारा उत्पादित उक्त ‘इन्जेक्सन भ्लेक्जोन १ ग्राम’ गुणस्तरहीन भएकोले विभागले एक वर्षअघि नै आयात अनुमति खारेज गरेको थियो । उक्त प्रकारको इन्जेक्सन नेपालमा बिक्री नगर्न सूचना समेत जारी गरेको थियो । तर फेरि सोही इन्जेक्सन ठूलो परिमाणमा नेपाल भित्रिएको र बिक्री भएको पाइएपछि विभागले अनुगमन गरेको थियो । 

पहिलो चरणमा विभागले एक साताअघि प्रालिलाई स्पष्टिकरण सोध्दै प्रालिका सञ्चालक सुधा अधिकारी र देवराज लामिछानेको नाममा पत्र काटेको थियो । तर प्रालिले विभागलाई हालसम्म पनि जवाफ दिएको छैन् । 

१० दिनअघि मात्रै विभागले प्रालिको स्टोरमा पुगेर सयौं भायल इन्जेक्सनसमेत जफत पनि गरेका थियो । सो घटनाबारे थप छानबिन गर्न सात दिनअघि विभागले फार्मेसी अधिकृत सुपुष्प लामाको संयोजकत्वमा छानबिन समिति गठन गरेको थियो । तर लामाले विभागका महानिर्देशक नारायण ढकालसँग मिलेमत्तो गरेर उक्त प्रालिलाई जोगाउने गरी अनुसन्धान नै अघि नबढाएको आरोप विभागकै कर्मचारीहरूको छ । विभागकै टोली अनुगमनमा जाँदा कलंकीस्थित उक्त कम्पनीको कार्यालयमा उक्त (जीवनरक्षक) एन्टिबायोटिक इन्जेक्सन अनाधिकृत आयात गरी बिक्री वितरणसम्बन्धी विवरण कागजात समेत भेटाएको थियो । त्यतिबेला विभागको टोलीले कम्प्युटरलगायतका उपकरणबाट औषधि आयात र विभिन्न अस्पतालमा वितरण गरेको पत्ता लगाएको थियो ।

विभागका व्यवस्थापक भन्छन्– समितिको रिपोर्ट आएपछि कारवाही हुन्छ
विभागका औषधि व्यवस्थापक किरण बज्राचार्यले भने छानबिन समितिले अनुसन्धान गरिरहेको र रिपोर्ट आएपछि कारबाही हुने बताए । ‘कम्पनीले बिक्री गरेको इन्जेक्सन त हामीले फेला पारेका थियौं, बाँकी गल्ती र कमी कमजोरीहरू प्रतिवेदनमा आउलान्, त्यसपछि कारबाही हुनुपर्छ, गल्ती छ भने कारबाही हुन्छ नै,’ उनले भने, ‘उक्त विषय गम्भीर विषय भएकोले अनुसन्धान जारी छ ।’ 

चार वर्ष अघि भारतको युमेडिका नामका औषधि उत्पादक कम्पनीले नेपालमा पठाउने सेफाजोलिन नामको औषधिमा लेवलिङमा मात्रै त्रुटि भेटिएको थियो । त्यतिवेला विभागले तत्काल उक्त कम्पनीका औषधि तथा इन्जेक्सन रिकल गरेको थियो भने बिक्री वितरणमा रोक लगाएको थियो ।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)त्यही विषयलाई लिएर कर्मचारीलाई नै निलम्बन गरेको थियो । तर यसपटक भने विभागले सफल स्वास्थ्य सेवा प्रालिले ल्याएको सोही इन्जेक्सनको विषयमा कारबाही गर्न आलटाल गरिरहेको छ ।