
१५ सय सम्पदामा क्षति पुगेकामा विश्व सम्पदा सूचीमा परेका २४ सहित ६८५ अझै बनेनन्, हालसम्म सवा सात अर्ब खर्च
१२ वैशाख ०७२ को भूकम्पमा एक हजार पाँच सय सम्पदामा क्षति पुगेको थियो । तर, पुनर्निर्माणको सूचीमा परेका ती सम्पदामध्ये आधाजसो अर्थात् विश्व सम्पदा सूचीमा परेका २४ सहित ६८५ अझै बनेका छैनन् । ८१५ सम्पदा मात्रै पुनर्निर्माण भएका छन् । पुरातत्व विभागका अनुसार बजेट र जनशक्ति अभावका कारण पुनर्निर्माण सकिएको छैन ।
‘अझै महत्वपूर्ण सम्पदाहरू बन्न बाँकी छन्, त्यसमा तीन सयहाराहारी त गुम्बा छन् । विश्व सम्पदा सूचीमा परेका २४ सम्पदाको पनि काम नै सुरु भएको छैन,’ विभागकी महानिर्देशक सौभाग्य प्रधानांगले भनिन्, ‘बजेट र जनशक्तिको अभावका कारण समयमा काम नसकिएको हो ।’ उनका अनुसार हाल तीन सय सम्पदा पुनर्निर्माण भइरहेका छन् ।
विश्व सम्पदा सूचीमा परेका १३३ सम्पदाको पुनर्निर्माण सकिएकोमा १७ सम्पदा निर्माणाधीन छन् । पशुपति क्षेत्रभित्रका २०, हनुमानढोका क्षेत्रभित्रका तीन र चाँगुनारायण क्षेत्रमा एउटा सम्पदाको पुनर्निर्माण नै थालिएको छैन । कतिपय सम्पदा क्षतिको जानकारी ढिला आएकाले पुनर्निर्माण पनि ढिला भएको प्रधानांगको दाबी छ । ‘हामीले भूकम्पलगत्तै अध्ययन गरेर एउटा तथ्यांक तयार पारेका थियौँ, तर पछि क्षतिग्रस्त सम्पदाको संख्या थपियो, त्यसैले छोटो समयमा सकिने कुरा भएन । सम्पदा पुनर्निर्माण अन्य घर वा भवनजस्तो सहज पनि छैन ।’
ऐतिहासिक भवनहरू त्रिचन्द्र कलेजपरिसर र घडी स्तम्भको पुनर्निर्माण पनि सुस्त छ । केन्द्रीय आयोजना कार्यान्वयन इकाइका आयोजक उपनिर्देशक अविनाश श्रीवास्तवले यस क्षेत्रमा पुनर्निर्माणका लागि ३६ करोड ४० लाख लागत लाग्ने अनुमान गरिएको बताए । घण्टाघरको त काम नै सुरु भएको छैन । हालसम्म सम्पदाहरू पुनर्निर्माणमा सात अर्ब २० करोड ६ लाख खर्च भएको विभागले जनाएको छ ।
हालसम्म पुनर्निर्माण हुन नसकेका सम्पदा