किसानलाई बाँड्नुपर्ने अनुदानको मल व्यापारीको गोदाममा, दुई सय बोरा जफत

किसानलाई बाँड्नुपर्ने अनुदानको रासायनिक युरिया मलमा कालोबजारी भइरहेको पाइएको छ । सरकारी कम्पनी कृषि सामग्री केन्द्र र साल्ट ट्रेडिङले सरकारी अनुदानमा आयात गरेर ल्याउने रासायनिक मल डिपो र सहकारीमार्फत किसानलाई बिक्री गरिन्छ । तर, उदयपुरको कटारी बजारमा भने दुई सय बोरा युरिया मल व्यापारीको गोदाममा फेला परेको हो ।

कटारी नगरपालिकाकी उपमेयर गीता खड्काका अनुसार प्रशासनको नेतृत्वमा भएको बजार अनुगमनका क्रममा दिलीप चौधरीको अशुतोष ट्रेडर्स तथा जनरल स्टोर र जयमाँकाली प्रालिको गोदाममा लुकाएर राखिएको युरिया मल फेला परेको हो । ‘मल कहाँबाट आयो ? कसरी निजी पसलको गोदाममा पुग्यो खुल्न सकेको छैन,’ उनले भनिन्, ‘तर सरकारी अनुदानको मल रहेको पाइएको छ ।’ शुक्रबार छानबिन समिति बनाएर अनुसन्धान हुने उनले बताइन् ।

उदयपुरका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी विक्रमप्रसाद पाण्डेयका अनुसार कोक, डिउलगायतका पेयपदार्थलगायत अन्य उपभोग्य वस्तुले छोपेर लुकाइएको अवस्थामा दुई सय बोरा युरिया मल फेला परेको हो । ‘त्यो सबै सरकारी अनुदानको युरिया मल छ । तर, एउटा निजी व्यापारीको गोदाममा भेटिएकाले रहस्यमय छ । अनुसन्धान नगरी थाहा हुँदैन । छानबिन गर्ने गरी नगरपालिकालाई जिम्मा लगाएर गोदाम सिल गरेका छौँ ।’

कृषि सामग्री लिमिटेड शाखा गाईघाटका प्रमुख नरेशकुमार महतोले युरिया मलको अभाव रहेका वेला कटारीमा निजी गोदाममा फेला परेको बताए । ‘मभन्दा अगाडि यस कार्यालयमा सन्तोषकुमार यादव कार्यालय प्रमुख हुनुहुन्थ्यो । उहाँले नै दिनुभएको हो कि ? त्यो मलाई थाहा छैन । तर, कटारीकै किसानले मल नपाउँदा दुई सय बोरा भेटिनु रहस्यमय छ । मबाट गल्ती भएको छैन । म आएको एक महिना हुन लाग्यो ।’ 

अशुतोष ट्रेडर्स तथा जनरल स्टोर र जयमाँकालीका सञ्चालक दिलीप चौधरीले आप्mनो गोदाममा मल कसरी आएको थाहा नभएको जिकिर गरे । ‘पहाडतिरका मान्छेले राखेको हो कि, त्यो पनि थाहा छैन । मेरोमा मल आउँदैन । कहाँबाट कसरी आयो ? कसले ल्यायो थाहा छैन । मेरोमा मलको गोदाम फेला परेको छ ।’

८३३ रुपैयाँको अनुदानको मल, प्रतिबोरा २४०० मा बिक्री
कृषि सामग्री लिमिटेड गाईघाट शाखाका प्रमुख नरेशकुमार महतोका अनुसार सरकारी अनुदानको युरिया मलको भाउ प्रतिबोरा ८३३ रुपैयाँ छ । यो ५० किलोको बोरा हो । यसमा सहकारीले ढुवानी खर्च जोडेर नौ सयदेखि एक हजारमा बिक्री गर्ने गरेका छन् । तर, कटारीमा युरिया मल प्रतिबोरा १८ सयदेखि २४ सयसम्ममा खरिद–बिक्री हुने गरेको छ । कटारीकी उपमेयर गीता खड्काले पनि बजारमा महँगोमा मल बिक्री हुने गरेको बताइन् । ‘यसअघि व्यापारीले धेरै महँगोमा मल बिक्री गरेको थाहा पाएपछि हामीले त्यसो नगर्न सुझाव दिएका थियौँ, अहिले त निजी गोदाममा मल फेला पर्‍यो,’ उनले भनिन् ।

उदयपुरगढी गाउँपालिका– १ का कृषक मनोज खत्रीले साहुजीको नाम थाहा नपाएको बताउँदै कटारीबाट १९ सय ५० रुपैयाँ तिरेर ५० किलोको एक बोरा युरिया ल्याएर धान रोपेको बताए । ‘उदयपुरगढी गाउँपालिकाका कुनै सहकारीमा पनि युरिया पाइनँ । अनि कटारीमा पाइन्छ भनेर जाँदा गोप्य रूपमा पाएको थिएँ । जरुरी रहेको वेला ल्याउनुपर्‍यो,’ उनले भने । कटारी क्षेत्रमा कृषि सामग्रीले सातवटा र साल्ट टे«डिङले पाँचवटा सहकारीमार्फत मल वितरण गर्दै आएका छन् । उदयपुरमा किसानको मागअनुसार रासायनिक मल (युरिया, डिएपी र पोटास) नआउँदा अभाव हुने गरेको कृषि सामग्रीको उदयपुर शाखाले जनाएको छ । 

उदयपुरमा वार्षिक युरिया, डिएपी, पोटास झन्डै पाँच हजार टन आवश्यक पर्छ । तर, त्यसको आधा मात्र आउँछ । चालू आर्थिक वर्ष ०८२/८३ का लागि युरिया तीन हजार टन, डिएपी एक हजार पाँच सय टन, पोटास ५० टन र कृषिचुन २१ टन गरी चार हजार ७१ टन माग गरिएको छ । तर, हालसम्म एक सय बोरा डिएपी मात्र आइपुगेको छ ।