बागलुङमा ‘आमा शिक्षा’ कार्यक्रम

झोलामा किताब, कापी, हातमा पानीको बोत्तल। झट्ट हेर्दा नातिनातिना विद्यालय पुर्‍याउन आएकाजस्ता देखिने बागलुङका १० जना आमा यति वेला आफैँ कखरा सिक्दै छन्। विद्यालयमा विद्यार्थीको संख्या घटेर न्यून भएपछि आमालाई विद्यालयमा भर्ना गरिएको हो। सरकारले २०७० सालमा ‘साक्षर हाम्रो अधिकार’ भन्ने नाराका साथ सञ्चालित ‘साक्षरता नेपाल अभियान’अन्तर्गत प्रौढशिक्षा कार्यक्रम सञ्चालन गरेर बागलुङ जिल्लालाई निरक्षरमुक्त जिल्ला घोषणा गरेको छ।

बागलुङ सदरमुकामबाट १० मिनेटको दूरीमा पुगिने बागलुङ नगरपालिका–३, खहरेका १० जना आमा भर्खर कखरा सिक्दै छन्। उनीहरू आफ्नो नाम लेख्न सक्षम भएका छन्। खहरेको वसन्धरा प्राथमिक विद्यालयले व्यवस्थापन समिति र प्रधानाध्यापकसमेतको संयोजनमा ‘आमा शिक्षा कार्यक्रम’ सञ्चालन गरेको छ । सोही कार्यक्रमअनुसार पहिले अक्षर चिनेका तीनजना आमा कक्षा २ र अक्षर नै नचिनेका सातजना आमा कक्षा १ मा भर्ना भएका छन्।

कक्षा ३ सम्म अध्यापन हुने विद्यालयमा अहिले जम्मा १६ जना मात्रै विद्यार्थी छन्। १० जना आमा थपिएपछि २६ जना पुगेका छन्। विद्यालय जाने उमेरका यो गाउँका बालबालिका सदरमुकामका निजी विद्यालयमा जान थालेपछि विद्यालय जोगाउन आमा साक्षरता कार्यक्रम चलाइएको विद्यालयको प्रधानाध्यापक सरिता उप्रेती पाण्डेले जानकारी दिइन्। विद्यालयमा विद्यार्थीको संख्या न्यून नभएपछि विद्यालय व्यवस्थापन समितिले निर्णय नै गरेर अभिभावक पढाउन सुरु गरेको हो। घरधन्दा सकेर किताब र कापी बोकी विद्यालय पुग्ने उनीहरू साँझ-बिहान नातिनातिनासँगै गृहकार्य गर्ने गरेको बताउँछन्।

५६ वर्षमा कक्षा १ मा भर्ना भएकी खिमकुमारी कार्की गाउँमा प्रौढकक्षामा आफूले पढ्न नपाएको भए पनि ‘आमा शिक्षा कार्यक्रम’ ले पढ्ने चाहना पूरा गरिदिएको बताउँछिन्। ‘अहिले फोटो हेरेर फोन गर्छु’ उनले भनिन्, ‘अक्षर चिनेपछि विदेशमा भएका छोरालाई आफैँले अक्षर चिनेर फोन गर्ने इच्छा छ।’ किताब र कापी च्यापेर विद्यालय जाँदा फुरुंग उनी धुलोमैलो र माटाको स्कुल अहिले सिमेन्ट र कार्पेट बिछ्याउँदा विद्यार्थी घटेर विद्यालय बन्द हुने अवस्थामा पुगेकामा चिन्तित छिन्।

लालबहादुर खत्री लामो समय विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष रहेको विद्यालय विद्यार्थी घटेर संकटमा परेपछि विद्यालय जोगाउन आफैँले पढ्न सुरु गरेको ६० वर्षीया मीनाकुमारी खत्रीले बताइन्। अक्षर नचिनेका आमाहरूलाई पढ्ने/लेख्ने बनाउनु राम्रो काम भए पनि पढ्ने उमेरका बालबालिका विद्यालयमा थोरै हुनु दुःखद भएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक सरिता उप्रेती पाण्डे बताउँछन्। बालशिक्षामा बर्सेनि १२ जनाभन्दा बढी बालबालिका भर्ना भए पनि १ कक्षा पुग्ने वेलामा विद्यार्थी संख्या शून्य हुने गरेको उनले जानकारी दिइन्।