- वि.सं Invalid date format
विश्वव्यापी व्यापार गतिविधि द्रुत गतिमा परिवर्तन भइरहेको छ, जसमा एसिया प्रशान्त क्षेत्र पनि अग्रपंक्तिमा पर्छ । यो पश्चिमी प्रशान्त महासागरसँग जोडिएको विश्वको रणनीतिक महत्वको क्षेत्र हो । एसिया प्रशान्तमा अस्ट्रेलिया, पूर्वी एसिया र दक्षिणपूर्व एसियाका देश र क्षेत्र पर्छन् । अप्रिलमा घोषणा गरिएको अमेरिकी शुल्कले विश्वव्यापी मूल्य शृंखलामा धक्का दिएको छ, जसले गर्दा यस क्षेत्रभरि निर्यात, रोजगारी र लगानी जोखिममा परेको छ । राष्ट्र संघको दिगो विकास लक्ष्य पूरा गर्न पहिले नै संघर्ष गरिरहेका अर्थतन्त्रका लागि विश्वव्यापी शुल्कवृद्धिले थप बाधा खडा गरेको छ, जसको असर कुनै निश्चित क्षेत्र वा देशमा मात्र देखिनेछैन ।
एसिया प्रशान्त क्षेत्रका धेरैजसो देश विश्वव्यापी मूल्य शृंखलामा गहिरो रूपमा आबद्ध छन् । यदि प्रतिशोधात्मक शुल्क वा अवरोध बढेमा कम्बोडिया र भियतनाम (जसको २५ प्रतिशतभन्दा बढी निर्यात अमेरिकासँग जोडिएको छ) ले व्यापार राजस्वमा उल्लेखनीय गिरावट देख्न सक्छ । आपूर्ति शृंखलाका हिस्सा रहेका लाओस, मंगोलिया र ब्रुनाईजस्ता देशले अप्रत्यक्ष तर सम्भावित रूपमा ठुलो प्रभावको सामना गर्न सक्छन् । कमजोर निर्यात आधार र आयातीत सामग्रीमा उच्च निर्भरता भएका अर्थतन्त्रका लागि भन्सार भार हानिकारक हुन सक्छ र यसले ठुलो घरेलु बजार वा अधिक विविध निर्यात संरचना भएका ठुला अर्थतन्त्रलाई झट्का दिन सक्छ ।
निर्यातउन्मुख क्षेत्रहरू, जस्तै– कपडा र मेसिनरीले अर्थतन्त्रमा पार्ने झट्काको प्रभाव न्यून हुन सक्छ । धेरै कम दक्ष र महिला कामदारलाई रोजगार दिने यी क्षेत्रले रोजगारी गुमाउने जोखिमको सामना गर्छन् । व्यावसायिक लगानी र रणनीतिक निर्णय लिने प्रक्रियाबाट प्रभावित हुन सक्छन्, जसका कारण सम्भावित रूपमा उनीहरूको भविष्यको आर्थिक वृद्धिलाई बाधा पुर्याउँछ । यद्यपि यी प्रभावको तीव्रता फरक हुनेछ । बृहत् परिणाम स्पष्ट छ– बढ्दो अनिश्चितताले क्षेत्रीय व्यापार प्रवाहलाई कमजोर बनाउँछ, लगानीलाई रोक्छ र दीर्घकालीन विकासलाई जटिल बनाउँछ ।
परिवर्तनशील विश्वव्यापी व्यापार परिदृश्यलाई प्रभावकारी रूपमा प्रतिक्रिया दिन नीति निर्माताले सुधारमा दीर्घकालीन दृष्टिकोण अपनाउनुपर्छ र भविष्यमुखी रणनीति बनाउनुपर्छ, यद्यपि उनीहरूले निकट अवधिमा स्थिरता खोजिरहेका छन् । एउटा महत्वपूर्ण कदम भनेको जोखिम र रिक्तता कहाँ छन् भनेर पहिचान गर्न प्रमाणमा आधारित विश्लेषणलाई गहिरो बनाउनु हो, जसमा मूल्य शृंखलाको सम्बन्धमार्फत भन्सारको प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष जोखिमको मूल्यांकन समावेश छ । कडा प्रभावित निर्यात क्षेत्र विशेषगरी सूक्ष्म, साना र मध्यम आकारका उद्यमका लागि अनुकूलित समर्थन महत्वपूर्ण हुनेछ । सरकारहरूले आफ्नो तर्फबाट व्यापार लागत घटाउन र दक्षता सुधार गर्न व्यापार सुव्यवस्थित भन्सार प्रक्रियाको डिजिटलाइजेसन, सीमापार कागजविहीन व्यापार प्रणाली अपनाउने र आपूर्ति शृंखलामा निर्बाध डेटा प्रवाह सक्षम पार्ने कामलाई तीव्र पार्नु आवश्यक छ । तिनीहरूले एकल बजारमा आफ्नो अत्यधिक निर्भरता कम गर्न आफ्नो फराकिलो संरचनात्मक लचिलोपनलाई बलियो बनाउन र लामो समयसम्म आफ्ना व्यापार साझेदार र उत्पादनलाई विविधीकरण गर्न पनि प्रयास गर्नुपर्छ । यी कदमले भविष्यको व्यापार परिवर्तनको प्रभावलाई कम गर्न र साना निर्यातकर्तालाई प्रतिस्पर्धी रहन मद्दत गर्न सक्छन् ।
वित्तीय, व्यापार र विभिन्न व्यावसायिक सेवाजस्ता डिजिटल रूपमा प्रदान गरिने सेवामा व्यापार विस्तार गर्नाले आशाजनक मार्ग प्रदान हुन्छ । यी क्षेत्र हालैका व्यापार तनावबाट कम प्रभावित भएका छन् र सामान व्यापारमा केही अवरोधलाई कम गर्न मद्दत गर्न सक्छन् । यसबाहेक, देशहरूले घरेलु उपभोगलाई प्रवर्द्धन गर्ने, नवीनतालाई बढावा दिने र आपूर्ति–पक्षबाट हुने अवरोधलाई सम्बोधन गर्ने नीतिलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ, जसले गर्दा तिनीहरूको विकास आधार विस्तार हुनेछ र बाह्य झट्काको जोखिम कम हुनेछ । रणनीतिक सम्भावना एसिया प्रशान्त क्षेत्रतर्फ विश्वव्यापी आपूर्ति शृंखलाको सम्भावित पुनर्संरचनामा निहित हुन सक्छ । अर्कोतर्फ, कम विकसित स्थितिबाट प्रगति गरेका र व्यापार क्षतिको सामना गरिरहेका देश, साथै मूल्य शृंखला सुधारका लागि प्रयासरत मध्यम आय भएका देशले नयाँ अवसर प्राप्त गर्न र आर्थिक विविधीकरण र औद्योगिक स्तरोन्नतिमा लगानी गर्न सक्छन् ।
अझ आधारभूत रूपमा नीतिगत एकता र स्थिरता सम्भाव्य व्यापार लगानी र व्यावसायिक संलग्नताका लागि महत्वपूर्ण रहनुपर्छ । अनिश्चितताले आर्थिक विश्वासलाई कमजोर बनाउने अवस्थामा (विशेषगरी साना वा बढी खुला अर्थतन्त्रका लागि) पारदर्शी, बहुपक्षीय नियममा आधारित प्रणालीलाई कायम राख्नु पहिलेभन्दा बढी महत्वपूर्ण भएको छ ।
क्षेत्रीय सहयोग र एकीकरण बढ्दो रूपमा महत्वपूर्ण हुनेछ । अन्तर–क्षेत्रीय व्यापार र लगानीलाई सुदृढ पार्नाले विश्वव्यापी अवरोधको जोखिम कम हुन्छ र थप लचिलो आर्थिक पारिस्थितिक प्रणाली निर्माण गर्न मद्दत पुग्छ । आसियानजस्ता उप–क्षेत्रीय संयन्त्रमा गहिरो संलग्नता र क्षेत्रीय व्यापक आर्थिक साझेदारी र ट्रान्स–प्यासिफिक साझेदारीका लागि व्यापक र प्रगतिशील सम्झौताजस्ता पहलले अगाडि बढ्ने बाटो प्रदान गर्छ ।
यसबाहेक, अर्थतन्त्रहरूले कनेक्टिभिटी र प्रतिस्पर्धात्मकतालाई सुदृढ पार्न नियामक एकता र समन्वय, वृद्धि गरिएको आपूर्ति शृंखला सम्बन्ध र सीमापार व्यापार डिजिटलाइजेसनलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ । सीमित व्यापार वार्ता र नीतिगत क्षमता भएका साना र कम विकसित अर्थतन्त्रलाई थप सहयोग गर्न सरकारहरूले आफ्ना सामानमा शुल्क घटाउने वा छुट दिने विचार गर्न सक्छन् । अर्थतन्त्रले बढ्दो अस्थिर विश्वव्यापी वातावरणलाई पार गर्दा परिवर्तनशील गतिशीलतामा नीति अनुकूलनलाई समर्थन गर्न यस्तो सहकार्य महत्वपूर्ण हुनेछ ।
एसिया प्रशान्त क्षेत्र विगतका संकटबाट पार पाएको छ । तर, आज यसले सामना गर्ने चुनौतीलाई समन्वित गर्न अग्रगामी प्रतिक्रिया आवश्यक छ । सही नीति र बलियो क्षेत्रीय साझेदारीका साथ यस क्षेत्रका अर्थतन्त्रले हालको व्यापार अवरोधलाई थप समावेशी, विविध र लचिलो अर्थतन्त्र निर्माण गर्ने अवसरमा परिणत गर्न सक्छन् । एसिया तथा प्रशान्त क्षेत्रको आर्थिक तथा समाजलक्षित प्राविधिक सहयोग, क्षेत्रीय संवाद प्लेटफर्म र तथ्यांक–सञ्चालित उपकरणमार्फत यस प्रयासमा अर्थतन्त्रहरूलाई सहयोग गर्न तयार छ, जसले सरकारलाई जोखिमको निदान गर्न, हस्तक्षेपलाई प्राथमिकता दिन र नीतिगत प्रतिक्रिया समन्वय गर्न मद्दत गर्छ ।
– चाइना डेलीबाट
