कोभिड–१९ का कारण थला परेको पर्यटन क्षेत्र यतिवेला आन्तरिक पर्यटकको चहलपलहले चलायमान भएका छन् । ठूला होटेलहरूमा ग्राहक नभए पनि उपत्यकाबाहिर पोखरा, सौराहा, नगरकोट, धुलिखेललगायतका क्षेत्रका होटेल भरिभराउ छन् । काठमाडाैंका रेस्टुरेन्टहरूमा ग्राहकको चाप बढेको छ ।

कोरोना महामारीले १० महिनाभन्दा बढी थला परेको पर्यटन क्षेत्रमा अंग्रेजी नयाँ वर्ष २०२१ को आगमनसँगै आन्तरिक पर्यटकले देशभरका पर्यटकीय क्षेत्रमा चहल–पहल बढेको छ । कोभिड १९ का कारण विदेशी पर्यटक आगमन ठप्प भए पनि आन्तरिक पर्यटकका कारण उपत्यकाबाहिर भने गुलजार छाएको छ । काठमाडौं उपत्यकाका होटेलहरूमा चहलपहल नभए पनि रेस्टुरेन्टहरू भने भरिभराउ भएका छन् । 

काठमाडौंबाहिर मुख्य गरी पोखरा र सौराहामा काठमाडौंबाट घुम्न गएका आन्तरिक पर्यटकका कारण होटेलहरू भरिभराउ भएका छन् । त्यस्तै गरी मुक्तिनाथ, गौतमबुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीसहित पश्चिम क्षेत्रहरू धनगढी, नेपालगन्ज तथा पूर्व क्षेत्र इलामसम्म आन्तरिक पर्यटक बढेका छन् । जसले साना होटेलदेखि तारे होटेलहरूमा चहलपहल बढेको छ । 

पर्यटकहरूको घुमघाम बढेसँगै आन्तरिक एयरलाइन्सहरूले पनि भाडा केही बढाएका छन् । कोभिड १९ का कारण यात्रु नपाएपछि सस्तोमा टिकट बिक्री गरिरहेका एयरलाइन्सहरूले केही रकम बढाएका छन् । बुद्ध एयरले सामान्य अवस्थाकै हाराहारीमा पछिल्लो समय यात्रुलाई सेवा दिइरहेको छ । मंगलबार मात्रै बुद्ध एयरले एकै दिन ४७ सय यात्रुलाई सेवा दिएको थियो । यता अन्य एयरलाइन्सहरूले पनि ८५ प्रतिशत जहाजका सिट बिक्री गरिरहेका छन् । 

पोखरा

कोभिड–१९ को मारमा परेको पर्यटन क्षेत्रमा तत्काल विदेशी पर्यटक नआएपछि स्वदेशीकै भर पर्नुपर्ने अवस्था छ । यद्यपि, स्वदेशीकै भरमा पर्यटन क्षेत्र धान्न सक्ने अवस्था भने नरहेको व्यवसायीहरूको भनाइ छ । पर्यटकीय गन्तव्यलाई चलायमान बनाउनका लागि आन्तरिक पर्यटकलाई भारी सहुलियत दिइएकाले पनि आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल बढेको छ । 

काठमाडाैंका ठूला होटेलहरूमा प्रभाव नपरे पनि उपत्यकाबाहिर आन्तरिक पर्यटकको चहलपहलले नै भरिभराउ भएको होटेल संघ नेपालका प्रथम उपाध्यक्ष विनायक शाहले बताए । ‘कोभिड–१९ ले थला परेका व्यवसायीले सस्तोमै भए पनि व्यवसाय चलाउनका लागि आन्तरिक पर्यटकलाई प्याकेज बिक्री गरिरहेका छन्,’ शाहले भने ।

पर्यटकीय नगरी पोखरामा पनि आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल बढेर गएको छ । पाराग्लाइडिङमा ५० प्रतिशतसम्म छुटको सुविधा दिइएको छ । कुश्मामा नयाँ बन्जी सुरु भएसँगै त्यहाँ पर्यटकको चहलपहल बढेको छ । होटेल मात्रै नभएर उपत्यकाबाहिर पर्यटनका अन्य गतिविधिमा पनि आन्तरिक पर्यटकले धानेको शाहले बताए । 

काठमाडौंका ठमेल, दरबारमार्ग, ललितपुरको झम्सिखेलसहितका रेस्टुरेन्ट तथा बारहरूमा नयाँ वर्षसँगै चहलपहल बढेको रेस्टुरेन्ट एन्ड बार एसोसिएसनका अध्यक्ष अरनिकोराज राजभण्डारीले बताए । ‘केही दिनयता रेस्टुरेन्टहरूमा ग्राहकहरूको अत्यधिक चाप बढेको छ,’ राजभण्डारीले भने ।

काठमाडौं उपत्यकावरपर नगरकोट, धुलिखेल, ककनीलगायत क्षेत्रमा पनि आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल बढेको छ । विदेशी पर्यटकहरूको मुख्य आकर्षणको केन्द्रका रूपमा रहेको ठमेलमा न्यु एयर इभको तयारी गरिएको छ । कोभिडका कारण लामो समयसम्म रात्रिकालीन व्यवसाय बन्द हुँदा सुनसान बनेको ठमेल अहिले केही चहलपहल हुन थालेको छ । ठमेलमा न्यु इयर इभमा विभिन्न सांगीतिक कार्यक्रम हुने गरेका थिए ।  

 लुम्बिनीका होटेलहरू १५% मात्रै अकुपेन्सी 
चैत ११ देखि बन्द रहेको गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी ३ मंसिरदेखि खुला भएको छ । लुम्बिनी खुला भएसँगै पर्यटकहरूको चहल पहल बढेको छ । चैतदेखि ठप्प रहेको पर्यटन व्यवसाय बिस्तारै खुल्न थालेको होटल संघ नेपाल लुम्बिनीका अध्यक्ष मिथुन श्रेष्ठले बताए ।

तर, विगतका वर्षहरूका अंग्रेजी नयाँ वर्षमा शतप्रतिशत भरिभराउ हुने लुम्बिनीका होटेलहरू अहिले मुस्किलले १५ प्रतिशत भरिएको उनले बताए । ‘लामो समय होटेल बन्द गरेर बसेका व्यवसायीहरूका लागि यो पनि खुसीको कुरा हो’ उनले भने, ‘कम्तीमा होटेल खोलेर बस्ने अवस्था त सिर्जना भएको छ ।’

लुम्बिनीमा सानाठूला गरी ९६ वटा होटेल सञ्चालनमा छन् । ती होटेलहरूले एक दिनमा ४ हजार ५ सय पर्यटकलाई सेवा दिन सक्छन् । लुम्बिनी आउने आन्तरिक पर्यटक दिनभर घुम्ने र साँझ घर फर्किने हुँदा होटेलभन्दा रेस्टुरेन्ट व्यवसायलाई केही सहज भएको व्यवसायीहरूको भनाइ छ ।

लुम्बिनीमा अहिले आन्तरिक पर्यटक आगमनमा वृद्धि भएको लुम्बिनी विकास कोषका योजना प्रमुख सरोज भट्टराईले बताए । अन्तर्राष्ट्रिय नाका सञ्चालनमा नआएका कारण विदेशी पर्यटक आगमन भने न्यून छ । बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी क्षेत्रमा शनिबारबाहेक अन्य दिनमा १५ सयसम्म दैनिक आन्तरिक पर्यटक आउने गरेको लुम्बिनी विकास कोषका सदस्यसचिव सानुराजा शाक्यले बताए । शनिबार र बिदाका दिनमा पाँच हजारभन्दा बढी आन्तरिक पर्यटक आउने गरेका छन् शाक्यले भने ।

 पोखरामा रेवान महोत्सव सुरु
प्रत्येक वर्षको अंग्रेजी नयाँ वर्षमा हुँदै आएको सडक महोत्सवको २२औँ संस्करण पोखरामा सुरु भएको छ । पाँच दिनसम्म चल्ने महोत्सव बुधबार गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङले उद्घाटन गरेका हुन् । आयोजक रेवान पोखराका अनुसार कोरोना संक्रमणका बीच आयोजना गरिएको महोत्सवमा तडकभडक र तामझाम तथा मध्यरातमा आत्तिसबाजी हुनेछैन । गौरीघाट, अम्बोट, खहरे र सेन्टर लेकमा चारवटा स्टेज रहनेछन् ।

लुम्बिनी

सुन्तला, महलगायत हस्तकलाका गरी २० स्टल रहनेछन् । संक्रमणलाई मध्यनजर गर्दै पार्कमा यसपालि कार्यक्रम नगरिएको रेवान पोखराका पूर्वअध्यक्षसमेत रहेको पोखरा पर्यटन परिषद्का अध्यक्ष गोपीबहादुर भट्टराईले जानकारी दिए । ‘विगतमा पार्कमा सांगीतिकलगायतका कार्यक्रम हुन्थे । यसपालि कोरोना संक्रमणलाई मध्यनजर गर्दै सडकमा कम जोखिम भएकाले सडकमा मात्र महोत्सव गर्ने निधो गरेका हौँ,’ उनले भने । 

पोखराका होटेलमा ५०% छुट, ३०% अकुपेन्सी 
पोखराका होटेलहरूले कोठामा ५० प्रतिशत छुटको सुविधा महोत्सव अवधिसम्म पनि कायम राखेका छन् । पोखरामा अहिले ३० प्रतिशत होटेल अकुपेन्सी रहेको हान पोखराका पूर्वअध्यक्ष रहेका होटेल संघका केन्द्रीय सदस्य भरतराज पराजुलीले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार पछिल्लो समय भारतीय पर्यटकहरूको चहलपहल सुरु भएको छ । संघीय राजधानी काठमाडौं, चितवन, वीरगन्ज र नेपालगन्जबाट समेत पर्यटक आएका छन् । अंग्रेजी नयाँ वर्षका दिन होटेलहरूमा अकुपेन्सी ६० प्रतिशत पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

 चितवनमा पर्यटकलाई ४० प्रतिशतसम्म छुट 
लकडाउनले थला पारेको पर्यटन क्षेत्रले गति लिन थालेको चितवनका पर्यटन व्यवसायीहरूले बताएका छन् । तर, आन्तरिक पर्यटकहरू केही संख्यामा आउन थाले पनि यसले होटेलको नियमित खर्च धान्न पनि मुस्किल परेको उनीहरूको भनाइ छ । अंग्रेजी नयाँ वर्ष नजिकिँदै गर्दा सौराहा घुम्न आउने पर्यटकहरूलाई होटेल तथा रेस्टुरेन्टमा ४० प्रतिशतसम्म छुट उपलब्ध गराइएको छ । अंग्रेजी नयाँ वर्षमा मनाइने हात्ती महोत्सव यसपटक कोभिडकै कारण रोकिएको युनाइटेड हात्ती सञ्चालन सहकारी संस्थाका अध्यक्ष ऋषि तिवारीले बताए । 

अंग्रेजी नयाँ वर्षमा समेत उस्तै सौराहा
हरेक समय पर्यटकले भरिभराउ सौराहामा यसपटक अंग्रेजी नयाँ वर्षको संघारमा समेत व्यवसायीहरू घाटामा रहेको क्षेत्रीय होटेल संघ चितवनका अध्यक्ष दीपक भट्टराईले बताए । चितवनका होटेल व्यवसायीहरूले दैनिक १ करोड ३० लाख घाटा व्यहोर्नु परिरहेको उनको भनाइ छ ।

विगतका वर्षहरूमा ७० प्रतिशत आन्तरिक र ३० प्रतिशत विदेशी पर्यटकलाई सहित सबै होटेल भरिभराउ हुने गर्थे । उनले भने ‘हाम्रो ध्यान अहिले नाफाभन्दा पनि व्यवसाय टिकाउन मात्र छ । केही दिनयता आन्तरिक पर्यटकको संख्या बढ्दै छ, हेरौँ सहज अवस्था एक दिन पक्कै आउनेछ ।’   

‘घुमौँ सौराहा’ अभियान
सौराहामा आन्तरिक पर्यटकलाई आकर्षित गर्न ‘घुमौँ सौराहा’ अभियान चलाइएको छ । अभियानका संयोजक सुमन घिमिरेका अनुसार पहिलो चरणमा प्रदेश १ र प्रदेश २ का विभिन्न सहर पुगेर सौराहा आउन निम्तो दिइएको थियो । १० पुसदेखि सुरु गरिएको अभियानमा प्रदेश १ र २ मा सम्पन्न भएको छ । यो अभियान सातवटै प्रदेशमा सञ्चालन हुने घिमिरेले बताए । 

पर्यटनविज्ञ विश्व सुवेदीका अनुसार चितवनमा १२ सय ५० सामान्य होटेल तथा लज छन् । त्यसमध्ये २ सय २५ होटेल बाह्य पर्यटकहरू राख्ने क्षमताका छन् । यस्तै, कफिसप, चियापसल र खाजाघर करिब १५ सयवटा छन् । यी सबैमा सिजनको समयमा दैनिक ३ करोड कारोबार हुने गरेको थियो ।

चितवनमा पर्यटकीय होटेलमा ३० अर्ब लगानी छ । यसमध्ये आधाभन्दा बढी लगानी सौराहामा छ । निकुञ्ज घुम्नेमध्ये ९० प्रतिशत पर्यटक सौराहा आउँछन् । करिब ५५ सय पर्यटक सुत्न मिल्ने सुविधा सौराहामा छ । सौराहा क्षेत्रमा मात्रै १ सय २० वटा होटेल छन् ।
 

भैरहवाबाट दिपेश पछाई, पोखराबाट गोविन्द सुवेदी, चितवनबाट विवेक पोखरेल र काठमाडौंमा केदार दाहाल