थानकोट डिपोमा पेट्रोल लिएर आएका दुईवटा ट्यांकरमा फल्स च्याम्बर राखी करिब एक–एक हजार लिटर पेट्रोल चोरी गर्ने चालकलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । पक्राउ पर्नेमा बारा अमलेखगन्ज बस्ने सहोदर दाजुभाइ विकेश लामा र अजय लामा रहेका छन् । विकेश ना.७ख २९९५ र अजय ना.७ख ३६९६ नम्बरको ट्यांकरचालक हुन् ।

उनीहरू दुवैलाई महारागन्ज क्षेत्रबाट पक्राउ गरेको प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी)ले जानकारी दिएको छ । उक्त चोरी घटनाको सिआइबीले अनुसन्धानसमेत अघि बढाएको छ । दाजुभाइ मिलेर विगत एक महिनादेखि दुवै ट्यांकरको ३ नम्बर च्याम्बरभित्र करिब एक हजार लिटर तेल अटाउने अर्को सानो ट्यांकी (फल्स चेम्बर) बनाई तेल चोरी गर्दै आएका थिए । 

विशेष सुराकीका आधारमा ३ मंसिरमा दुवै ट्यांकरलाई समातेर निरीक्षण गर्दा दाजुभाइको चोरी धन्दा पुष्टि भएको थियो । आयल निगमको बागमती प्रादेशिक कार्यालय, थानकोटका प्रमुख प्रदीप यादवले दुवै चालकलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएर अनुसन्धान अघि बढाएकाले घटनाबारे विवरण प्रहरीको अनुसन्धानपछि आउने अपेक्षा गरेको बताए । ‘यसपटक इन्धन चोरीको बिल्कुलै नयाँ घटना देखियो । त्यसैले यसको छानबिन केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी)लाई गर्न आग्रह गरेका छौँ,’ उनले भने, ‘सिआइबीले छानबिन सुरु गरिसकेको छ । थानकोट डिपोमा आएर प्रहरीले सोधपुछ गर्ने, ट्यांकरको निरीक्षण पनि गरेको छ,’ उनले भने ।

इन्डियन आयल कर्पोरेसन (आइओसी) को बरौनी रिफाइनरीबाट पेट्रोल लिएर आएको ट्यांकरमा पछिल्लो समय चोरी घटना बढेका छन् । त्यसैक्रममा २०–२० हजार लिटर पेट्रोल लिएर आएका ट्यांकरको चोरी पुष्टि भएको हो ।

थानकोट डिपो प्रमुख यादवका अनुसार महिना दिनअघिबाटै दुवै ट्यांकरको तेल परीक्षण गर्दा ठीक देखिने, तर भण्डारणगृहमा राख्दा कम आइरहेको थियो । ‘त्यसपछि मैले यी ट्यांकरमा के समस्या रहेको हो भन्ने कुरा पत्ता लगाउन सुराकी खटाएँ । सुराकीले समस्या पत्ता लगाएर मलाई कात्तिक अन्तिमतिर जानकारी दिएका थिए,’ उनले भने ।

ट्यांकरमा रहेको च्याम्बरभित्र सानो ट्यांकी बनाई तेल चोरी गरेको पत्ता लागेपछि सुरुमा अचम्मित बनेको उनले बताए । ‘सुरुमा त मलाई विश्वास नै लागेन । किनभने अर्को ट्यांकी बनाउन चेम्बरभित्र वेल्डिङ गरी पार्टेसन गरिएको छ । यसरी पनि ड्राइभरहरूले तेल चोर्लान् भनेर चिताएकै थिएनौँ,’ उनले भने ।

सुराकीले जानकारी दिएपछि दुवै ट्यांकरलाई एकैपटक समात्ने योजना बनाएको उनले बताए । ‘एउटा ट्यांकर तेल लिएर तिहारअघि नै डिपो आयो । त्यसको तेलको गुणस्तर परीक्षण गर्न प्रयोगशालाको कर्मचारीलाई अह्राएँ,’ उनले भने, ‘तेलको गुणस्तर ठीकै आयो, तर मैले कर्मचारीहरूलाई तेलको गुणस्तरमा कैफियत आएकाले थप परीक्षण गर्नुपर्ने कुरा ड्राइभरलाई भन्नु भने । उनीहरूले त्यसै गरे । तेलमा मिसावट नगरेको कारण ड्राइभर ढुक्क भएर घर गए । ट्यांकर भने डिपो परिसरमै खडा गरेर राखियो ।’

तिहारपछि अर्को ट्यांकर पनि पेट्रोल लिएर आएको सूचना यादवकहाँ पुग्यो । उनी त्यतिवेला तिहार बिदामा जनकपुर थिए । ‘अर्को ट्यांकर पनि आयो भन्ने जानकारी पाउनासाथ सो ट्यांकरको तेल ढिला गरी (२–३ बजेतिर) परीक्षण गर्ने गरी ड्राइभरलाई कुर्न लगाएँ ।  त्यसपछि केन्द्रीय कार्यालय र डिपोमा रहेका आर्मी अफिसरहरूलाई घटनाबारे जानकारी गराएर सुरक्षा व्यवस्था चुस्त बनाइयो,’ उनी भन्छन् ।

सुरुमा दुवै ट्यांकरको तेल परीक्षण गर्दा एउटा चेम्बरमा चार हजार लिटर पेट्रोल नै भेटियो । त्यसैले ड्राइभरहरू निसंकोच थिए । तर, जब सुराकीले भनेजस्तो फल्स चेम्बरको खोजी थालियो । त्यसपछि ड्राइभरहरू भागेका थिए । तेल खन्याएर चेम्बरको परीक्षण गर्दा तीन नम्बरको चेम्बरसँगै अर्को सानो ट्यांकी बनाएर तेल अपचलन गरेको भेटिएको थियो ।
३ मंसिर साँझ घटना पुष्टि भएपछि सो दिन ट्यांकर सिल गरेर राखिएको थियो । भोलिपल्ट (४ मंसिर) आयल निगमका कार्यकारी निर्देशक सुरेन्द्रकुमर पौडेल, गुणस्तर तथा नापतौल विभागका महानिर्देशक विश्वबाबु पुडासैनीलगायत प्राविधिक टोली पुगेर ट्यांकरको निरीक्षण गरेका थिए ।

‘अहिले दुवै ट्यांकर डिपो परिसरभित्रै खडा गरेर राखेका छौँ, थप कारबाही प्रक्रिया अघि बढाइएको छ,’ यादवले भने । डिपो प्रमुख यादवले दुवै ट्यांकरलाई १५ लाख रुपैयाँ जरिवाना तिराउने निर्णय भएको बताए । गुणस्तर तथा नापतौल विभागले समेत अलग्गै कारबाही गर्ने गृहकार्य गरिरहेको छ ।

विभागका महानिर्देशक पुडासैनीले च्याम्बरमा पार्टेसन गरी तेल चोरी गरेको अभियोगमा तीन वर्षसम्म जेल र ३० हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना गर्न सक्ने कानुनी व्यवस्था छ । ‘विभागमातहतको प्रादेशिक कार्यालयले कारबाही प्रक्रिया अघि बढाइरहेको छ,’ उनले भने ।

तेल चोरी घटनामा चालकहरू समातिए पनि ट्यांकरका साहु छानबिनको दायरामा आएका छैनन् । चोरी घटनामा प्रयोग भएको ट्यांकरहरू वीर बेताल आशीर्वाद कम्पनीका हुन् । यो कम्पनीको सञ्चालक प्रज्ज्वलराज भट्ट, दीपेन्द्रबहादुर बम र सदेन व्यञ्जनकार हुन् । ट्यांकर साहुको संलग्नताविना च्याम्बरलाई पार्टेसन गरी तेल चोरीको आँट गर्न चालकहरूले नसक्ने कर्मचारीहरू बताउँछन् ।

‘यो चोरी घटनामा ट्यांकर साहुहरूको प्रत्यक्ष संलग्न रहेको हुनुपर्छ । नत्र चालकहरूले मात्र ट्यांकरलाई नै मोडिफाई गरी तेल चोरी गर्ने हिम्मत गर्दैनन् । त्यसैले उनीहरूलाई पनि छानबिनको दायरामा ल्याउनुपर्छ,’ निगम स्रोत भन्छ । साहुलाई छाडेर चालकहरूलाई मात्र कारबाही गर्दा यस्ता घटना दोहोरिरहने स्रोतको भनाइ छ ।

पछिल्लो तीन महिनामा तेल चोरीका घटना एकपछि अर्को गर्दै बाहिरिएका छन् । ती घटनामा चालकलाई मात्र कारबाही भइरहेको छ । जसकारण चोरी घटना नियन्त्रण हुन सकेको छैन ।